Fahababoana tany Babilôna: Fahasamihafan'ny versiona
Contenu supprimé Contenu ajouté
Nanitatra |
Nanitatra |
||
Andalana faha-8:
Misy fikarohana arkeolojika izay naneho fa tsy ny mponin'i Jodà rehetra tsy akory no nasesitany ary na dia noravana tanteraka aza i Jerosalema, nisy ampahany amin'i Jodà izay nonenan'olona nandritra ny fotoan'ny fahababoana (6). Ny fiverenana avy any am-pahababoana dia niandalana fa tsy indray mandeha, ary maro ireo olona nasesitany na ny taranany izay tsy niverina tany Jodà ka lasa razamben'ireo Jiosy irakiana.
== Ny
Tamin'ny faran'ny taonjato faha-7 tal J.K. dia nifandray tamin'i Empira asiriana ny [[Fanjakan'i Jodà]]. Tamin'ireo folo taona farany amin'io taonjato io dia nazeran'i Babilona, izay faritany fehezin'ny Asiriana, i Asiria. Natahotra ny hiakaran'ny Empira vaovaon'i Babilona i Egipta ka nandray ny fifehezana ny tanin'i Asiria hatramin'ny onin'i Eofrata ao Siria, nefa nanafika azy i Babilona. Nandritra izany fotoana izany dia maty tamin'ny ady tao Megido tamin'ny taona 609 tal. J.K. i Josia mpanjakan'i Jodà.
Taorian'ny nadresen'ny Babiloniana ny tafiky ny farao Nekao tao Karkemisy tamin'ny taona 605 tal. J.K. dia nanomboka naneho fanajana an'i Nebokadnetsara II i Joiakima. Nisy ampahany tamin'ny tanora andriana tao Jodà nentina tany Babilona.[[Sary:The captivity of Judah.jpg|vignette|273x273px|Fanaovan-tsesitany ny Jiosin'i Jerosalema]]Tamin'ireo taona manaraka dia nizara roa ny tao an-dapan'i Jerosalema ka ny iray nanohana an'i Egipta fa ny iray hafa nanohana an'i Babilona. Taorian'ny nandresen'i Egipta an'i Nebokadnetsara tamin'ny taona 601 tal J.K. dia nikomy tamin'i Babilona i Jodà, ka niteraka ny fanaovana fahirano an'i Jerosalema mandritra ny telo volana izany izay nanomboka tamin'ny faran'ny taona 598 tal. J.K. (7). I Joiakima mpanjakan'i Jodà dia maty nandritra izany fahirano izany (8) ka nandimby azy ny zanany Joiakina izay atao hoe Jekonia koa, tamin'ny faha-18 taonany (9). Azon'i Nebokadetsara tamin'ny faha-2n'ny [[Tetiandro hebreo|volana Adara]] (16 Marsa) taona 597 tal. J.K. i Jerosalema (10) ka nobaboiny miaraka amin'ny Tempoly ary i Jekonia sy ny tandapany ary ny olona tsongoimbolo hafa koa, isan'izany ny mpaminany [[Ezekiela]], dia nentina tany Babilona (11). Ny dadatoan'i Joiakima, i Zedekia, dia notendrena ho mpanjaka hisolo azy, nefa ireo olona nasesitany tany Babilona dia nihevitra an'i Jekonia ho mpanjakany na lohany ihany.
Na dia nampitandrina aza i [[Jeremia (mpaminany)|Jeremia]] sy ireo antoko nomba an'i Babilona dia nikomy tamin'i Babilona ihany i Zedekia ka niray tamin'ny farao Hofra. Niverina i Nebokadnetsara ka nandresy an'i Egipta sady nanao fahirano an'i Jerosalema fanidroany, ka niteraka ny fandravana ny tanàna tamin'ny taona 587 tal. J.K. Nosimban'i Nebokadnetsara ny mandan'ny tanàna sy ny [[Tempolin'i Jerosalema|Tempoly]] ary ny tranon'ny mponina nanana ny maha izy azy. Nosamborina i Zedekia sy ireo zanany izay novonoina teo imasony, avy eo nopotsirina ny masony ka nentina tany Babilona niaraka tamin'ny babo maro hafa koa (Jeremia 52.10-11). Lasa faritany fehezin'i Babilona i Jodà ka nomen'ny Babiloniana anarana hoe Iehoda (Yehud izany hoe Jodea), dia tapitra teo ny [[Fanjakan'i Jodà]] mahaleo tena. Noho ireo taona banga ao amin'ny tetiandro jiosy dia mametraka ny daty nandravana ny Tempoly voalohany amin'ny taona 3338 [[Tetiandro hebreo|TH]] (423 tal. J.K.) (12) na 3358 [[Tetiandro hebreo|TH]] (403 tal. J.K.) (13) ny loharano rabinika.
Nanendry governora voalohany i Babilona, dia i Gedalia izay Jodaita ao tao Jodà; nantsoin'i Gedalia ny Jiosy maro izay nandositra nankany amin'ireo firenena akaiky toa an'i Moaba sy i Amona ary i Edoma mba hiverina, sady nanao izay hampandroso ny tany izy. Fotoana fohy taty aoriana dia nisy tamin'ireo sisa velona tamin'ny fianakavia-mpanjaka namono an'i Gedalia sy ireo Babiloniana mpanolotsaina azy, ka maro ireo Jiosy mpialokaloka tao nandositra tany Egipta. Tamin'ny folotaona faharoan'ny taonjato faha-6 tal. J.K. dia nisy Jiosy maro tany Babilona sy Egipta, ankoatr'ireo Jiosy nitoetra tao Jodà; izany no nanombohan'ny fisian'ny Jiosy any am-pielezana.
Araka ny [[Bokin'i Ezra]] (na [[Bokin'i Esdrasa]]) dia natsahatry ny mpanjaka persiana Kirosy Lehibe ny sesitany tamin'ny taona 538 tal. J.K. (14), iray taona taorian'ny nahazoany an'i Babilona (15). Tamin'ny nanapahan'i Zorobabela, andriandahy (antsoina toy izany noho izy taranaky ny mpanjaka [[Davida (Baiboly)|Davida]]) sy i Josoa mpisorona (taranak'ireo mpisoronabe tao amin'ny Tempoly) no nifarana ny fahababoana ka namboarina ny Tempoly faharoan'i Jerosalema tamin'ny taona 521 tal. J.K. hatramin'ny taona 516 tal. J.K. (14).
== Jereo koa: ==
| |||