Fihoa-draha: Fahasamihafan'ny versiona
Contenu supprimé Contenu ajouté
k Nanitatra |
Nanitatra |
||
Andalana faha-1:
Ny [[fihoa-draha]] dia toetra ananan'ny zavatra anankiray izay mihoatra ka tsy takatry ny fahatsapana sy ny sain'ny olombelona. Atao hoe "mihoa-draha" ny zavatra manana izany toetra izany. Mampiasa ny teny hoe ''fihoa-draha'' na ''mihoa-draha'' io ny [[Filozofia|filozofa]] sy ny [[Teolojia|teolojiana]] mba hiresahany ny amin'Andriamanitra izay tsy takatry ny saina sady tsy mifangaro amin'ny zavaboary noforoniny. Tsy Andriamanitra ihany no hitan'ny filozofa ho mihoa-draha fa misy zavatra hafa koa toy ny fanahy. Tsy ireo sehatra roa ireo ihany no ahitana ny fampiasana io teny io fa ny taranja matematika koa dia ahitana azy mba hilazana ny toetran'ny isa sasany toy ny isa '''''e''''' sy ''
== Fihoa-draha eo amin'ny sehatry ny filozofia ==
Amin’ny sehatry ny filozofia, ny teny hoe ''fihoa-draha'' dia midika hoe "fihoarana" nefa manana pitsopitson-kevitra arakaraka ny taranja sy ny lamim-pahalalana ampiasana azy ary arakaraka ny vanim-potoana sy ny kolontsaina ampiasana azy<ref><small>Caygill, Howard. ''A Kant Dictionary''. (Blackwell Philosopher Dictionaries), Blackwell Publishing Ltd., 2000, p. 398</small></ref> <ref><small>Turner, W. (1912). Transcendentalism. In ''The Catholic Encyclopedia''. New York: Robert Appleton Company. http://www.newadvent.org/cathen/15017a.htm</small></ref>.
Ao amin'ny filozofian'ny andro ankehitriny, amin'ny fenomenolojia dia atao hoe "mihoa-draha" izay zavatra mihoatra ny fahatsapan'ny fieritreretana. I Jean-Paul Sartre dia miresaka koa ny fisian'ny toretra mihoa-drahan'ny asa. Ao amin'ny boky nosoratany atao hoe ''L'Être et le néant'' ("ny misy sy ny foana"), i Sartre dia mampiasa ny teny hoe ''fihoa-draha'' (frantsay: ''transcandance'') mba hiresahany ny amin'ny fifandraisan'ny tena amin'ny tontolo, ary koa ny fifandraisana azo tsapain-tanana amin'ny hafa<ref><small>Francis Jeanson, ''Le problème moral et la pensée de Sartre''</small></ref> <ref><small>Colette Audry, ''Sartre et la réalité humaine'', Seghers, 1966.</small> </ref>.
== Ny fihoa-draha eo amin'ny sehatry ny finoana ==
Ny fihoa-draha dia toetran'Andriamanitra izay tsy miankina tanteraka amin'ny tontolo tsapa fa ivelan'ny lalàna fizika mifehy ny natiora. mihoa-draha koa Andriamanitra noho izy any ivelan'ny fahalalana mety hananan'ny olombelona. Ao amin'ny sehatry ny fivavahana isan-karazany sy ny [[metafizika]]
Manondro ny fisehon'ny fomba sy ny herin'ny Andriamanitra (na ny andriamanitra) izay tsy miankina amin'ny tontolo tsapa ivelan'ny lalàna fizika rehetra. Mifanohitra amin'ny fiheverana an'Andriamanitra (na ny andriamanitra) izay eo amin'ny tontolo tsapa ka azon'ny zavaboary takarina amin'ny fomba samihafa izany.
Ao amin'ny fiainan'ny isam-batanolona ny fivavahana dia fihoarana ny fetran'ny fisiana azo tsapain-tanana ny fihoa-draha izay mahaleo tena ka tsy miankina aminy. Izany dia miseho indrindra ao amin'ny vavaka, ny fandinihana lalina, ny fahitana sns. Ao amin'ny lovantsofim-pivavahana isan-karazany dia ambara ny amin'ny fiheverana ny amin'Andriamanitra (na ny andriamanitra) izany, izay mifanohitra amin'ny fiheverana an'Andriamanitra (na ny andriamanitra) izay tsy misy raha tsy ao amin'ny tontolo tsapa fizika (imanentisma) na izay tsy azo avahana aminy ([[panteisma]]). Ny fihoa-draha dia mety no toetr'Andriamanitra (na ny andriamanitra), nefa mety koa ho toetry ny fahalalana iray. Araka izany dia afaka mihoatra ny tontolo sy ny fahalalan'ny olombelona Andriamanitra (na ny andriamanitra).
Ny teolojiana sy ny metafizisiana avy amin'ny fivavahana samihafa dia manambara fa Andriamanitra (na ny andriamanitra iray) dia sady ao anatin'ity tontolo ity no ao ivelany ([[panenteisma]]); ao aminy fa tsy avy aminy; maninteraka azy no sady mihoatra azy.
== Eo amin'ny lafiny matematika ==
Eo amin'ny lafiny matematika dia toetran'ny isa voatsapa na saro-drafitra ny fihoa-draha. mihoa-draha ny isa anankiray izay tsy manana vaha ao amina fimiràna maromiantoana misy lanjan'isa tsy vaky. Ohatra, i Charles Hermite dia nanaporofo ny maha mihoa-draha ny isa ''e'' (≈ 2,71828) ary i Ferdinand von Lindenmann naneho ny fihoan-drahan'ny isa ''π'' (≈ 3,14159) tamin'ny taona 1882. Ny hevitry ny teny hoe ''fihoa-draha'' dia nampiharina koa tamin-javatra hafa toy ny atao hoe "singa mihoa-draha" na ny hoe "lefa mihoa-draha".
== Loharano ==
| |||