Ny [[Fanavaozam-piangonana]], izay atao hoe koa [[Fanavaozam-piangonana|Reformasiona]] na [[Fanavaozam-piangonana|Reforma]], dia fihetsiketsehana ara-pivavahana tamin'ny taonjato faha-16 tao amin'ny Fiangonana Tandrefana izay nanapitra ny fahefanfahambonian'ny Papa tamineo amin'ny Fiangonanafitondram-piangonana manontolosady sady niterakaniafara ireotamin'ny fiforonan'ire [[Protestantisma|Fiangonana protestanta maro]]. Ny Fanavaozam-piangonana dia vokatry ny faniriana ny hiverina amin'ny loharano nipoiran'ny Kristianisma. Te hanome lanja ny fivavahana sy ny fiainana ara-tsosialy amin'ny fomba fijery hafa koa ireo mpanavao fiangonana (na reformatora). Ny Reformasiona dia kaahitana nampibaribarytaratra ny fahasimbanfanahian'ny fiarahamoninafanahin'olombelona, naterakyny amin'ny fivarotam-pamelan-kelokafamonjena, (latina:izay ivon'ny fisaintsainan'indulgentia'')ireo nataonmpanavao finoana, izay namaky bantsilana ny fahasimban'ny Fiangonana.fiarahamonina Izymanontolo ireonateraky koany diafivarotana nanararaotrany indolzantsa. Nanararaotra ny firoborobon'ny fanaovana printypirinty ny mpanavao finoana mba hanaparitahany ny [[Baiboly]] amin'ny fiteny ifaneraseranfitenin'ny olona andavanandro (indrindra amin'ny [[Fiteny alemana|fiteny alemàna]]<nowiki/>taorian'ny fandikan-teny voalohany nataon'i [[Martin Lotera amin'ny Baiboly]]), arysady naneho fa tsy voaresaka ao amin'io boky io nadia tsy miresaka ny amin'ny olomasina, na ny fanompoamamin'ny fanaovana fotoam-pivavahana atao amin'ny [[Maria (renin'i Jesoa)|Virjina]], na ny amin'ny Afoafo fandiovana. Ny fampiasanafakana hevitra avy amin'ny Baiboly ho filamatra diaanefa no isan'ireony zavatra nanentanananetsika nyireo mpanavao fiangonanafinoana. IlayIzany ainganfoto-kevitra izany, izay fantatra amin'ny [[Fiteny latina|teny latina]] hoe ''Sola scriptura'' ("ny Soratra Masina irery ihany"), no nitari-dalana azy ireo.
Natombok'i Martin Lotera fony izy monka (na moanina) katolika tamin'ny 31 Oktobra 1517 tao amin'ny Empira Masina sy i Ulrich Zwingli tao Zorika, avy eo i Martin Bucer tao Strasborga ary taty aoriana i Jean Calvin tao Parisy sy tao Jeneva ny Reformasiona ka nahazo ny ampahany be tamin'i Eoropa Avaratra-Andrefana. Tsy nahombyNandamoka ny ezaka fampihavana rehetrafampihavanana natao tamin'izay ka nahatongateraka ny Fanavaozanafivakisana hampisarahanateo amin'ny [[Katolisisma|Fiangonana katolika]]<nowiki/>romana sy nyireo [[Protestantisma|Fiangonana protestanta]]. Ny setrinReforma nataon'ny fanavaozanaFiangonana navalin'nykatolika Katolikahanoherana arakaizany nyizay tapakanonomboka tamin'ny Konsilykonsily tao Tredenta (na Trenta) dia tsy nahafahan'ny Fiangonana katolika nanaonahatafaverina afa-tsy nyampahany famerenana taminy indray ny ampahanamin'ny mponina efa lasan'nyniova Protestantismaho protestanta.
Nanana endrika politika koa nyilay fandraisan'nyReformasiona olonaprotestanta ny Fanavaozam-piangonana izaysatria lasa fombafitaovana iraynentin'ireo nataoandriandahy hanehoan'ireotany andrianaEoropa mpanapakahaneho ny fahaleovan-tenanyfahaleovantenany manoloana ny fahefan'ny Papa izay nanambara tenalazaina fa [[Teokrasia|fitondram-pajakan'Andriamanitra]] ([[teokrasia]]) mifehymanerana nyizao olonatontolo rehetraizao. eran-tany;Nentin'ireo namponina hahafahanamaro manohitrahikomy andrianamanoloana halam-bahoakany sahalaandriamanjaka amin'nytsy nisehoankasitrahany tanytoa izay nisy tao Ekosy sy tanytao Holanda nofehezin'nyaspaniola Espaniolakoa nhy Reformasiona. maro Nyny Reformasionavokatr'ilay fihetsiketsehana tamin'ny taonjato faha-16, dia niseho tamin'ny alalan'ny fifanolanana maro koa izay nitrangadisadisa teo aminanivon'ny Emperoraemperora HabsborgaHabsbourg sy ireo andriandahy alemàna, ary koa tamin'ny alalan'nyireo ady an-trano tao FarantsaFrantsa sy tao Angletera ary tao Ekosy.
