Fankalazana ny Fiakaran' i Jesoa: Fahasamihafan'ny versiona

Contenu supprimé Contenu ajouté
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
k Tsipelina
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
k Rohy sy tsipelina
Andalana faha-5:
 
== Ny tantaran'ny fankalazana ny Andro niakarana ==
Ny fankalazana ny fetin'ny Fiakarana dia efa natao tany aloha elabe. I Eosebiosy dia hoatry ny niresaka an-kolaka ny amin'ny fanatanterahana io fankalazana io tamin'ny taonjato faha-4<ref><small>Michel Rouche, ''Les origines du christianisme'', <abbr>p.</abbr> 149</small></ref>. Tamin'ny fiantombohan'ny taonjato faha-5, i Masindahy Aogostino dia nilaza fa efa hatramin'ireo [[Apostoly roa ambin'ny folo|Apostoly]] izany, ary niresaka ny amin'io fety io ho nankalazain'ny fiangonana rehetra hatramin'izay. I Masindahy Joany Krisostoma sy i Masindahy Gregory avy any Nisa, ao amin'ny C''onstitutio Apostolica'' dia niresaka im-betsaka ny amin'io fety io ao amin'ny asa-sorany. Ny ''Fivahinian'i Egeria'' (latina: ''Peregrinatio'' na ''Itinerarium Egeriae'') dia miresaka ny amin'ny fiaretan-tory amin'io andro fety io sy ny amin'io fety io ihany koa. Tamin'ny voalohandohan'ny taonjato faha-5 dia mety nankalazaina miaraka amin'ny [[Paska]] na amin'ny [[Pentekosta]] ny Andro niakarana<ref><small>Philippe Rouillard, ''Les Fêtes chrétiennes en Occident'', <abbr>p.</abbr> 98)</small></ref>. Misy ny mihevitra fa ilay didy faha-43n'ny Konsilin'i Elvira (na Konsily Elberitana, taona 300) izay nisian'ny ady hevitra maro, dia nanameloka ny fankalazana fety amin'ny adro faha-40 aorian'ny Paska sady tsy niraharaha ny fitandremana ny Pentekosta amin'ny faha-50 andro, izay midika fa ny fanao tamin'izany fotoana izany dia ny mankalaza ny Fiakarana miaraka amin'ny Pentekosta.
 
== Ny fotoam-pankalazana ==
 
Ny Andro niakarana dia ankalazaina amin'ny andro faha-40 aorian'ny Paska; fety miovaova daty sahala anin'ny Paska koa izy. Matetika dia tsy mitovy ny andro ankalazan'ny [[Fiangonana tandrefana]] (Katolika sy Protestanta) sy ny [[Fiangonana tatsinanana]] (Ortodoksa) io fety io. Tsy maintsy andro Alakamisy eo anelanelan'ny 30 Avrily sy 3 Jona izy ho an'ny Fiangonana tandrefana fa eo anelanelan'ny 13 sy 16 jona kosa ho an'ny [[Kristianisma ortodoksa|Fiangonana ortodoksa]].
 
Andro tsy fiasana nefa andraisan-karama ny Alakamisin'ny Fiakarana ho an'ny firenena sasantsasany. Manao izany ny firenena eoropeana tahaka an'i Alemaine, i Aotrisa, i Belzika, i Danemarka, i Failanda, i Frantsa, i Islanda, i Liktenstaina, i Loksamborga, i Monako, i Norvezy, i Holanda, i Soisa ary i Vatikana. Torak'izany koa ny firenana afrikana toa an'i Bene, i Borondy, i Borkina Faso, i KotidivoiraKotidivoara, i Madagasikara, i Namibia, i Senegaly, i Gabo ary i Togo. manao toy izany koa ireo firenena amerikana toa an'i Kolombia sy i Haity ny any Azie sy Oseania dia i Indonezia, i Vanoato ary i Oalisy sy Fotona. Ny firenena sasany toa an'i Italia, i Espaina, i Polonia, i Portogaly sy i Britaina Lehibe dia mankalaza ny Andro niakarana avin'ny Alahady manaraka ny Alakamisy<ref name=":0"><small>Philippe Rouillard, ''Fêtes chrétiennes en Occident'', <abbr>p.</abbr> 99</small></ref>.
 
== Ny voalazan'ny Baiboly ==
Andalana faha-18:
[[Filazantsara|Evanjely]] roa no miresaka ny niakaran'i Jesosy tany an-danitra, dia ny [[Filazantsara araka an'i Marka|an'i Marka]] izay mametraka izany ho taorian'ny Fitsanganany ho velona. Niseho tamin'ireo mpianany i Jesosy ka naniraka azy hitory teny manerana izao tontolo izao, nanome azy ny fahefana hanao [[fahagagana]] amin'ny anarany. Taorian'ny niakaran'i Jesosy tany an-danitra dia lasa "nitory teny nanerana izao tontolo izao" ny mpianatra nefa tsy misy resaka ny amin'ny Pentekosta (Mar. 16.14-20).
 
Izany tantara izany dia mamarana ny [[Filazantsara araka an'i Lioka|Evanjelin'i Lioka]] (Lio. 24.50-53) sady manomboka ny [[Asan'ny Apostoly]] (Asa. 1.3-12). Olona iray ihany no nanoratra an'ireo lahatsoratra roa ireo, ka izany no nahatonga ny mpikaroka sasany hilaza fa boky iray ihany ireo boky ireo tany aloha<ref name=":1"><small>Daniel Marguerat, ''Introduction au Nouveau Testament : son histoire, son écriture, sa théologie'', éd. Labor et Fides/Le Monde de la Bible, 2008, <abbr>p.</abbr> 127,128, [https://books.google.be/books?id=M5bPw5GvVWkC&pg=PA127 extrait en ligne] [archive].</small></ref>. Milaza i Daniel Margaret fa ny fanasarahana boky lavabe iray ho boky roa dia fanao tamin'ny [[Andro Taloha|andro taloha]]. Nefa tsy kisendrasendra, hoy izy, ny farortafaritra ao amin'ny boky nanaovana ny fanasarahana: ireo boky roa ireo dia mifampitohy eo amin'ny Fiakarana izay "midika ho tampon'ny maha Tompo an'i Jesosy sy fanombohan'ny tsy maha eo azy"<ref name=":1" />. Nitantara in-droa an'ilay zava-nitranga ny mpanoratra mba "hisian'ny fivoasana roa sosona: ny Lio. 24.50-53 manao ny Fiakarana ho famaranana ny asan'i Jesosy, fa ny Asa 1.6-11 kosa manao izany ho fanokafana ny fotoan'ny fijoroana ho vavolombelona<ref name=":1" />'''.'''
 
Tsy miresaka ny Fiakaran'i Jesosy tany an-danitra ny [[Filazantsara araka an'i Matio|Evanjelin'i Matio]] izay nitovitovy fotoana nanoratana tamin'ny Evanjelin'i Lioka.