Fanekem-pinoana: Fahasamihafan'ny versiona

Contenu supprimé Contenu ajouté
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
k Nampiditra ny hoe κύριος
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
Nanitsy
Andalana faha-1:
Ny [[fanekem-pinoana]] na [[Fanekem-pinoana|fiekem-pinoana]] dia fanambarànalahatsoratra natao ho tononin'ny finoanampino ampahibemaso mba hanambaràny sy hamaritany mazava ary hamintinany ny fototry ny finoany. Ny [[Jodaisma|Jiosy]] sy ny [[Kristianisma|Fiangonana kristiana]] sasany (katolika sy ortodoksa ary protestanta sasany) ary ny [[Silamo]] dia manana fanekam-pinoana.
 
== Ny fanekem-pinoana eo amin'ny fivavahana jiosy ==
 
==== Ny voasoratra ao amin'ny ''Devarim'' sy ny Deoteronomia ====
Ny fanekem-pinoan'ny Jodaisma dia ny hoe שמע ישראל / S''hemaʿYisrâ'êl'' ("Mihainoa ry Isiraely"). Izao no voasoratra ao amin'ny ''Devarim'' (Bokin'ny Deoteronomia) ao amin'ny [[Torah]]:
 
שְׁמַע יִשְׂרָאֵל יְהוָה אֱלֹהֵינוּ יְהוָה אֶחָֽד׃‬ / ''Shemaʿ Yisrâ'êl YHWH elokhenu YHWH ekhâd'' ("Mihainoa ry Isiraely, i [[Yahweh]] no Andriamanitsika'','' Tokana i Yahweh").
Andalana faha-15:
 
==== Ny tsy fanononana ny anaran'Andriamanitra ====
Araka ny fanao jiosy dia tsy tononina fa soloana ny anarana hoe יְהוָה '''/''' YHWH rehefaamin'ny tononinafanononana ilay fanekam-pinoana, ka mety ny hoe ''HaShem'' ("Nyny Anarana") na ny hoe אֲדֹנָי / ''Adonai'' ("Tompo") na teny hafa no asolo an'io anarana io. Izany dia tsy midika hofa tsy soratana ilay anarana.
 
''Shema Yisrâ'êl HaShem Elokhenu, HaShem Ekhâd'' ("Mihainoa ry Isiraely, ilay Anarana no Andriamanitsika, Tokana ilay Anarana").
Andalana faha-21:
''Shema Yisrâ'êl Adonai Elokhenu, Adonai Ekhâd'' ("Mihainoa ry Isiraely, ny Tompo no Andriamanitsika, Tokana ny Tompo").
 
Marihina fa ao amin'ny Baiboly jiosy amin'ny fiteny grika atao hoe [[Septoaginta]] (na [[Septanta]]) dia nosoloana ny hoe ''κύριος'' / ''Kyrios'' ("Tompo") ny anaran'Andriamanitra hoe אֲדֹנָי / ''Adonai''.
 
==== Fampiasana ny fanekem-pinoana jiosy ====
Tononina isan'andro, maraina sy antoandro ary hariva ny ''Shema Israel''. Tononina koa izy eo an-dohafandrian'ny olona miala aina. Tononin'ireo tanora jiosy amin'ny fotoan'ny Bar Mitzvah (fahafenoan-taona ara-pivavahana: 13 taona). Voasoratra eny amin'ny vatakely firavaka (izay nogasina hoe ''filakitera''; hebreo: תפילין / ''tefilin''; grika: φυλακτήριον / ''phylacterion'')'','' amin'ny takela-koditra malefaka mipetaka eny amin'ny handrina sy ny sandry havia'','' araka ny toromariky ny Deoteronomia io fiekem-pinoana io. Voasoratra amin'ny takela-koditra apetaka eo amin'ny tolam-baravarana fidirana (dia ny atao hoe מזוזה / ''mezuzah'') koa izy.
 
== Ny fanekem-pinoana kristiana ==
Andalana faha-30:
==== Ny fanekem-pinoan'ny Kristiana voalohany ====
Ny fiangonana kristiana dia nanana fanekam-pinoana izay mamaritra ny maha Kristiana ny olona iray. Ho an'ny Kristiana, ny fanekem-pinoana voalohany dia ny [[kerigma]], fanambaram-pinoan'ny Kristiana voalohany.
* ''I Jesosy Kristy no mesiaMesia zanakZanak'Andriamanitra'';
 
* ''maty sy nitsangana izy ary izay milaza izany dia mijoro ho vavolombelona amin'ny tenany manokana;''
Andalana faha-37:
 
==== Ny fanekem-pinoana kristiana amin'izao fotoana izao ====
Maro ny fanekem-pinoana kristiana fa ireto no iraisan'ny ankamaroan'ny Kristiana amin'izao fotoana izao dia ny [[Fanekem-pinoana apostolika]] sy ny [[Fanekem-pinoana nikeana|Fanekem-pinoan'i Nikea-KonstantinoplaKonstantinopoly]] ary ny [[Fanekem-pinoana atanaziana|Fanakem-pinoan'i Atanazy]]. Ny Fanekem-pinoana nikeana sy ny Fanekam-pinoana apostolika dia samy vokatrnekena tamin'ireo [[Konsily]] momba ny [[Trinite]], ka ireto avyny izyroa ireovoalohany izay fohifohy kokoa:
 
==== Ny Fanekem-pinoana Nikeananikeana ====
Atao hoe koa "fanekem-pinoan'i Nikea sy i Konstantinopla" io fanekem-pinoana io. Toy izao izany araka izay ampiasain'ny [[Fiangonana Loterana Malagasy]] azy:
 
Andalana faha-46:
Toy izao kosa izy ao amin'ny Fiangonana Katolika eto Madagasikara:
 
<small>Izaho mino an'Andriamanitra tokana, Ray mahefa ny zavatra rehetra, nanao ny lanitra sy ny tany ary ny zavatra rehetra na ny hita maso na ny tsy hita. Izaho mino an'i Jesoa Kristy Tompo tokana, Zanaka lahi­tokan'Andriamanitra, teraky ny Ray talohan'ny taona rehetra: Andriamanitra avy amin'Andriamanitra, Fahazavana avy amin'ny Fahazavana, Andriamanitra marina avy amin' Andriamanitra marina; nateraka Izy fa tsy natao, iray fomba amin'ny Ray, ary Izy no nahariana ny zavatra rehetra. Isika olombelona sy ny famonjena antsika no nidinany avy any an-danitra. Ary naka nofo tamin'i Maria Virjiny Izy, noho ny herin'ny Fanahy Masina, ka tonga olombelona; nofantsihana tamin'ny hazo fijaliana ho antsika indray koa, tamin'ny andron'i Pôntsy Pilaty, nijaly ary nalevina ; nitsangan-ko velona tamin'ny andro fahatelo, araka ny voalazan'ny Soratra Masina, niakatra any an-danitra dia mipetraka eo an-kavanan'ny Ray; mbola ho avy amim-boninahitra indray hitsara ny velona sy ny maty, ary tsy hanam-pahataperana ny fanjakany. Izaho mino ny Fanahy Masina, Tompo Loharanon'aina, avy amin'ny Ray sy ny Zanaka; tsaohina sy omem-boninahitra miaraka amin'ny Ray sy ny Zanaka, ary niteny tamin'ny vavan'ny mpaminany. Izaho mino ny Eglizy, iray, masina, katôlika, apôstôlika. Izaho mankatò ny [[Batisa|batemy]] tokana ho fanalana ny fahotana. Ary izaho miandry ny [[Fitsanganan-ko velona|hitsanganan'ny maty]] sy ny fiainan-ko avy. Amen.</small>
 
==== Ny Fanekem-pinoana Apostolikaapostolika ====
Toy izao ny fanekem-pinoana apostolika araka izay ampiasain'ny Fiangonana Loterana Malagasy:
 
<small>Mino an’Andriamanitra Ray Tsitoha, Mpanao ny lanitra sy ny tany aho; ary mino an’i Jesosy Kristy, Zanaka lahy Tokana Tompontsika. Izay notorontoronina tamin’ny Fanahy Masina, naterak’i Maria Virijiny, nijaly raha nanapaka i Pontio Pilato, nohomboana tamin’ny hazofijaliana, maty ka nalevina, nidina tany amin’ny fiainan-tsi-hita, nitsangana tamin’ny maty tamin’ny andro fahatelo, niakatra ho any an-danitra, mipetraka eo ankavanan’Andriamanitra Ray Tsitoha, avy any no hihaviany [[Fitsarana farany|hitsara ny velona sy ny maty]]. Mino ny Fanahy Masina aho, ny Fiangonana Masina manerana izao tontolo izao, ny fiombonan’ny olona masina, ny famelan-keloka, ny fitsanganan’ny tena amin’ny maty ary ny [[fiainana mandrakizay]]. Amena.</small>
 
Marihina fa tsy ny fiangonana kristiana rehetra no manana fanekem-pinoana sy manaiky ireo fanakem-pinoana ireo.
 
== Ny fanekem-pinoana silamo ==
Andalana faha-60:
Ao amin'ny fivavahana silamo, ny fiaikem-pinoana dia atao hoe ''Shahâda'' ("fijoroana vavolombelona"). Iray amin'ireo zavatra tsy maintsy ataon'ny mpino silamo izy ary izy no mana-danja indrindra. Izao ilay fanekem-pinoana:
 
'''<big>أَشْهَدُ أَنْ لْاَ إِلَـهَ إِلْاَّ ٱلله وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ ٱلله</big>''' izay tononina hoe:

''Ash-hadu an lâ illâha ill-Allâh, wa-ashhadu anna Muḥammadan Rassûlu-llâh'' sy midika hoe:

"mijoroMijoro vavolombelona aho fa tsy misy andriamanitra hafa afa-tsy i [[Allah]] ary mijoro vavolombelona aho fa i [[Mohamady]] no Irany").

Manamafy ny finoana ny maha tokana an'Andriamanitra ny fehezanteny voalohany: ny [[monoteisma]] izany (izay atao aminn'y teny arabo hoe: تَوْحيد / ''tawhîd'').
 
==== Fampiasan'ny Silamo ilay fanekem-pinoana ====