Baiboly amin' ny teny malagasy: Fahasamihafan'ny versiona
Contenu supprimé Contenu ajouté
k Rohy |
Nanao fanitsiana sy fandaminana |
||
Andalana faha-1:
Ny '''Baiboly malagasy''' dia [[Baiboly]] voasoratra amin'ny [[Fiteny malagasy|teny malagasy]] ampiasain'ny [[Fiangonana ao Madagasikara|fiangonana]] mampiasa ny teny malagasy amin'ny fotoam-pivavahana, indrindra fa ny eto [[Madagasikara]]. Amin'izao fanombohan'ny taonjato
[[Sary:Malagasy bible.png|vignette|Baiboly malagasy voalohany|263x263px]]
== Dikan-teny voalohan'ny Baiboly amin'ny teny malagasy ==
Araka ny tantara, dia Rév. David Jones, izay tonga tao [[Antananarivo]] ny 04/10/1820, sy Rév. David Griffiths (15/05/1821) izay samy avy amin'ny London Missionary Society, no nanomboka nandika ny Baiboly tamin'ny teny malagasy ary ny [[Filazantsara araka an'i Lioka|Filazantsaran'i Lioka]] no nanombohana izany niaraka tamin'ny mpianatr'izy ireo roapolo lahy. Tamin'ny taona 1830 no vita tanteraka ny [[Testamenta Vaovao]] ka dika 3 000 no naparitaka. Mandrak'ankehitriny dia io
Amin'izao fiantombohan'ny taonjato
== Baiboly protestanta amin'ny teny malagasy ==
Ny Baiboly protestanta amin'ny teny malagasy dia
=== Lisitry ny boky ===
Andalana faha-14:
Miavaka amin'ny Baiboly katolika ny Baiboly protestanta amin'ny tsy fahitana ao aminy ireo [[Boky deoterokanonika|boky deoterôkanônika]]<nowiki/>n'ny [[Testamenta Taloha]].
Ireto avy ny anaran'ireo boky ao amin'ny [[Testamenta Taloha]]: ''Genesisy'', ''Eksodosy'', ''Levitikosy'', ''Nomery'', ''Deoteronomia Josoa, Mpitsara, Rota, Samoela voalohany, Samoela faharoa, Mpanjaka voalohany, Mpanjaka faharoa, Tantara voalohany, Tantara faharoa, Ezra, Joba, Salamo, Ohabolana, Mpitoriteny, Tononkiran'i Solomona, Isaia, Jeremia, Ezekiela, Daniela, Fitomaniana, Hosea, Joela, Amosa, Obadia, Jona, Mika, Nahoma, Habakoka, Zefania, Hagay, Zakaria ''ary ''Malakia''.
Ireto kosa ny anaran'ny boky ao amin'ny [[Testamenta Vaovao]]: ''Matio'', ''Marka'', ''Lioka,'' ''Jaona, Asan'ny Apostoly, Romana, Korintiana voalohany, Korintiana faharoa, Galatiana, Efesiana, Filipiana, Kolosiana, Tesaloniana voalohany, Tesaloniana faharoa, Timoty voalohany, Timoty faharoa, Titosy, Filemona, Hebreo Jakoba, Petera voalohany, Petera faharoa, Jaona voalohany, Jaona faharoa, Jaona fahatelo, Joda ary Apokalypsy''.
=== Endriky ny fandikan-teny ===
Ny Baiboly protestanta amin'y fiteny malagasy no azo lazaina hoe zokiny tamin'ny dikan-tenin'ny Baiboly amin'ny fiteny malagasy ka ny
==== Fanagasiana ny teny hebreo sy grika ====
Nanakaiky ny fanononana [[Fiteny anglisy|anglisy]] ny mpandika teny malagasy amin'ny ankapobeny. Izany no ahitana ny hoe ''Jaona'' (anglisy: ''John'') fa tsy ''Joany'' na ''Joana'' na dia tokony ho ny "o" no hialoha ny "a" ao amin'io anarana io. Ny teny hebreo anefa dia יהוחנן / ''Iehohānan'' ary ny teny grika kosa Ἰωάννης / ''Iôannês''. Ny tokony ho ''Iehody'' lasa ''[[Jiosy]]'' (anglisy: ''Jews'').
Ny Baiboly protestanta amin'ny teny malagasy dia tsy mampiasa tendron-tsoratra (` na ´ na ^) raha manoratra ny anaran'olona na anaran-toerana na anaram-boky ka anjaran'ny mpamaky ny mamantatra'','' araka ny fahazarany'','' ny toerana misy ny tsindrimpeo sy ny fomba tokony hamakiana ny litera "o" (na /u/ na /o/). Ny anarana mponina dia tsy miafara amin'ny hoe -''nina'' (Ohatra : ''[[Epistily ho an'ny Romana|Romana]]'' na ''Korintiana'' fa tsy ''Rômanina'' na ''Kôrintianina''). Tsy fahita firy ny "ô".
Amin'ny ankapobeny dia naka tahaka ny fanononan'ny anglisy ny teny hebreo sy grika ny mpandika teny. Hany ka ny teny grika hoe ''Biblia'' dia lasa ''Baiboly'' nefa ny teny anglisy nalaina tahaka tsy ahitana ny litera "a" (ao amin'ny hoe "ba") sy "o" (ao amin'ny hoe "bo"). Nanaraka an'io avokoa ny mpandika teny rehetra taty aoriana'','' na inona na inona fiangonana misy azy. Ohatra ny
Ny anarana ahitana ny litera iôda (yod: י) [[Abidy hebreo|hebreo]] na ny litera iôta (iota: ι) [[Abidy grika|grika]] izay samy tokony ho vakina hoe /i/ dia voasoratra ho "j" sady tononina hoe /dz/ na /z/ rehefa arakarahina zanapeo (zanatsoratra).
Ahitana teny misy litera "y" tsy any amin'ny fiafaran'ny teny ao amin'ny Baiboly protestanta amin'ny teny malagasy. Ohatra: ''Apokalypsy'' (fa tsy ''Apokalipsy'')'','' ''Babylona'' (fa tsy ''Babilona''). Ny lalànan'ny fanoratana ny teny malagasy anefa dia ny tsy manoratra litera "y" any anaty teny.
Ny sasany amin'ireo teny grika miafara amin'ny -ος (-''os'') indraindray miafara amin'ny hoe -''osy'' rehefa
== Baiboly katolika amin'ny teny malagasy ==
Ny Baiboly katolika amin'ny teny malagasy dia
=== Ny lisitry ny boky ===
Miavaka ny Baiboly katolika amin'ny teny malagasy noho ny fisian'ireo boky fanampiny atao hoe [[Boky deoterokanonika|deoterôkanônika]] izay
Ireto avy ny anaran'ny boky ao amin'ny [[Testamenta Taloha]]: ''Jenezy'', ''Eksaody'', ''Levitika'', ''Fanisana'', ''Detôrônômy'', ''Jôsoé'', ''Mpitsara'', ''Rota'', ''Samoela voalohany, Samoela faharoa, Mpanjaka voalohany, Mpanjaka faharoa, Tantara voalohany, Tantara faharoa, Esdrasa, Nehemia, Tôbia, Jodita, Estera, Makabeo voalohany, Makabeo faharoa, Joba, Salamo, Ohabolana, Mpitoriteny, Tononkira, Fahendrena, Ekleziastika, Izaia, Jeremia, Fitomaniana, Baroka, Ezekiela, Daniely, Osea, Jôely, Amôsy, Abdiasa, Jônasa, Mikea, Nahoma, Habakòka, Sôfônia, Hagay'' (na ''Akjea'')'', Zakaria'' ary ''Malakia.''
Ireto kosa ny anaran'ny boky ao amin'ny [[Testamenta Vaovao]]: ''Matio, Marka, Lioka, Joany, Asa, Rômanina, Korintianina voalohany, Korintianina faharoa, Galata, Efezianina, Filipianina, Kolosianina, Tesalônisianina voalohany, Tesalônisianina faharoa, Timôte voalohany, Timôte faharoa, Tito, Filemôna, Hebrio, Jakôba, Piera voalohany, Piera faharoa, Joany voalohany, Joany faharoa, Joany fahatelo, Joda ary Fanambaràna''.
=== Endriky ny fandikan-teny ===
==== Fanagasiana ny teny grika sy hebreo ====
Amin'ny fanagasiana ny
Niverina amin'ny teny fototra tokoa ny mpandika teny rehefa tena lavitra
Nifamadika amin'ny nandrasana ny zavatra sasany toy ny nanoratana ny ''Ismaely'' ho ''Jismaela'' ao amin'ny dikan-teny malagasy vaovaon'ny Baiboly katôlika ka nanoloana ny "i" (izay efa nanakaiky ny fanononana tena izy) ho "j". Vao nanavao ny dikan-tenin'ny Baiboliny ny
Io antony voalaza eo aloha io ihany koa no mahatonga ny fampiasana ny tendro satroka (^) eo ambonin'ny litera "o" (ô) ho lasa maro dia maro mba hahamarina kokoa ny fanononana ka hiavahan'izay tokony ho tononina ô (/o/)
Voamarika ihany koa ny tokony hisy ny tsindrimpeo raha tsy araka ny mahazatra ny malagasy ka amin'ny fampiasana ny tendro miraika
==== Safidy momba ny teny sasany ====
Ny anarana hoe ''Iahveh'' dia nosoloana ny hoe ''Tompo'' ka nanaraka ny [[Septoaginta]] (na Septanta) izany sady itoviany amin'ny Baiboly DIEM.
== Baiboly DIEM ==
Ny [[Baiboly DIEM]] (Dikanteny Iombonana Eto Madagasikara) dia vokatry ny fandikan-teny niarahan'ireo mpandika teny malagasy avy amin'ny fiangonana maro eto Madagasikara. Mihevitra ny mpandika teny fa maro amin'ireo teny tranainy no efa tsy azon'ny mpamaky intsony ny heviny na koa efa niova hevitra. Sady mikendry ny Ekiomenisma izy io no mikendry ny hahazoan'ny mpiteny malagasy ankehitriny ny tian'Andriamanitra ho lazaina. Ampiasaina indrindra io dikan-teny io amin'ny vavaka iraisam-pinoana ataon'ireo fiangonana miray ao amin'ny [[Fiombonan'ny Fiangonana Kristiana eto Madagasikara]] (FFKM).
=== Lisitry ny boky ===
Misy roa karazana ny [[Baiboly DIEM]]: ny iray natao ho an'ireo izay zatra nampiasa ny Baiboly protestanta amin'nyteny malagasy (tsy ahitana boky deoterokanonika) ary ny iray natao ho an'ireo mpamaky ny Baiboly katolika amin'ny teny malagasy (ahitana boky deoterokanonika).
=== Endriky ny fandikan-teny ===
==== Fanagasiana ny teny grika sy hebreo ====
Tsy voatery nisafidy ny iray amin'ny anaran'ny boky efa misy ao amin'ny Baiboly protestanta na amin'ny Baiboly katolika amin'ny teny malagasy ny mpandika teny fa indraindray dia nanao anarana vaovao izay natao manakaiky kokoa ny fanononana amin'ny [[Fiteny grika|teny grika]]. Ohatra: ny ''Genesisy'' na ''Jenezy'' dia lasa ''Genesỳ''. Ny anaran'olona na torana dia natao tahak'izany koa.
Misy fahasamihafany amin'ny Baiboly protestanta malagasy sy ny Baiboly katolika malagasy tranainy izy raha ny amin'ny anaran'olona sy ny anaran-tany ary ny anaran'ny boky ao amin'ny Baiboly no asian-teny
Ny anaram-boky milaza anarana mponina miafara amin'ny hoe -''na'' ao amin'ny Baiboly protestanta malagasy dia miafara amin'ny -''nina'' ao amin'io Baiboly io (ohatra : ''
==== Safidy momba ny teny sasany ====
Ny anarana hoe ''Jehovah'' na ''Iahveh'' dia nosoloana ny hoe ''Tompo'' ka ny fomban'ny Baiboly jiosy amin'ny teny grika ([[Septoaginta]] na Septanta) izany izay nanolo ny anaran'Andriamanitra
== Baibolin'ny Vavolombelon'i Jehovah ==
Ny Baibolin'ny [[Vavolombelon'i Jehovah eto Madagasikara|Vavolombelon'i Jehovah]] dia
Nadika avy amin'ny
Ny [[Testamenta Taloha]] dia atao hoe "''Soratra Hebreo sy Aramianina"'' fa ny [[Testamenta Vaovao]] kosa "''Soratra Grika Kristianina"''. Tsy mampiasa ny
=== Endriky ny fandikan-teny ===
==== Fanagasiana ny teny grika sy hebreo ====
Ny anaram-boky milaza anarana mponina miafara amin'ny hoe -''na'' ao amin'ny Baiboly protestanta amin'ny teny malagasy dia miafara amin'ny -''nina'' ao amin'io
==== Safidy momba ny teny sasany ====
Betsaka kokoa ny isam-pitrangan'ny anarana hoe ''Jehovah'' ao amin'ny Baibolin'ny Vavolombelon'i Jehovah raha ampitahaina amin'ny isan'io teny io ao amin'ny Baiboly protesatanta satria ankoatry ny fitomboan'io isa io ao amin'ny Soratra Hebreo sy Aramianina dia mipoitra im-betsaka ao amin'ny Soratra Grika Kristianina koa io anarana io satria nasolo ny sasany amin'ny fitrangan'ny teny hoe ''Tompo'' izay heverin'ny mpandika teny fa tokony ho ''Jehovah'' tamin'ny nanoratana voalohany ny bokin'ireo [[Apostoly roa ambin'ny folo|apostoly]] sy [[evanjelista]] ao. Tsy ny mpandika amin'ny teny malagasy no nanapa-kevitra ny amin'izany fa ny mpandika teny anglisy izay nipoiran'ny dikan-teny samihafa rehetra.
▲Tsy mampiasa ny tenhy hoie ''Testamenta Taloha'' sy ''Testamenta Vaovao'' ny Vavolobelon'i Jehovah satria "asa soratra iray ihany mantsy ny Baiboly, ary tsy misy lany andro na azo antsoina hoe “taloha” amin'izy io"'','' hoy ny Mpampanonta an'ilay Baiboly.
Be mpitsikera ny Baibolin'ny Vavolombelon'i Jehovah noho izy heverin'ny mpitsikera azy fa nanova ny rafitry ny fehezanteny sasany na nandika amin'ny fomba tsy mahazatra ny teny sasany mba hanamarinany ny fivoasany ny Soratra Masina'','' indrindra mba hanesorana ny maha Andriamanitra an'i [[Jesosy]] Kristy ka handisoana ny [[Trinite]].
|