Fiteny arameana jodeô-palestiniana

Ny fiteny arameana jodeô-palestiniana na fiteny jodeô-arameana andrefana dia fiteny arameana andrefana nampiasain' ny Jiosy na Jody nandritra ny Andro Taloha Klasika tany Jodea na Jodia sy tany Ampiposahana, indrindra fa tamin' ny andron' ny Hasmôneana, ny Herôdiana ary Jodea Rômana ary tany amin' ny faritra mifanila amin' ireo tamin' ny faramparan' ny taonarivo voalohany tal JK ary tatỳ aoriana tany Siria Palestina sy Palestina Sekonda tamin' ny fiandohan' ny taonarivo voalohany taor JK. Antsoina hoe fiteny arameana galileana io fiteny io indraindray, na dia manondro kokoa ny fitenim-paritra galileanan' ny fiteny arameana andrefana aza io andian-teny io.

Ny lahatsoratra misongadina indrindra ao amin' ny angon-dahatsoratra arameana jodeô-palestiniana dia ny Talmodan' i Jerosalema, izay mbola ianarana any amin' ny sekolim-pinoana jiosy sy eo amin' ny lafiny akademika, na dia tsy miely patrana toy ny Talmodan' i Babilôna, izay nosoratana tamin' ny teny arameana babilôniana jiosy ny ankamaroany. Misy lahatsoratra tranainy sasany amin' ny teny jodeô-arameana andrefana, indrindra fa ny Megillat Taanit: tsindraindray ny Talmoda Babimôniana dia mirakitra andalan-teny avy amin' ireo. Ny Horonam-bokin' ny Ranomasina Maty 4Q246, hita ao Komrano, dia voasoratra amin' io fiteny io koa.

Misy tsy fitoviana vitsivitsy teo amin' ny fitenim-paritra tao Jodea sy ny tao Galilea, ary tamin' ny fitenim-paritra galileana ny ankamaroan' ny lahatsoratra sisa ananana ankehitriny. Namoaka rakibolana misaraka ho an' ireo fitenim-paritra roa ireo i Michael Sokoloff. Ny fitenim-paritra galileana angamba no fiteny nampiasain' i Jesoa na Jesosy.

Ny fiteny jodeô-arameana andrefana dia nosoloan' ny fiteny arabo tsikelikely taorian' ny fandresen' ny Mozilmana an' Ampiposahana tamin' ny taonjato fahafito.