Ny abidy armeniana no abidy ampiasaina hanoratana ny teny armeniana. Misy tarehintsoratra valo amby telopolo (enina amby telopolo tany am-boalohany, valo amby telopolo tamin' ny taonjato faha-13) ity abidy ity. Ny abidy armeniana dia noforonin' i Masindahy Mesrop Machtots tamin' ny taona 405, taorian' ny fampiasana tsy nahomby ny tarehintsoratr' i Daniel, izay tsy fanta-piaviana. Ity abidy ity àry no nahafahan' ny fiteny armeniana ho lasa fiteny soratana, izay atao hoe grabar. Ny Baiboly no boky voalohany nadika amin' ny grabar.

Abidy armeniana

Manome ny antsipiriany momba ny abidy armeniana ity fafana manaraka ity. Ny litera tsirairay dia manana ny tsipelina renisoratra sy zanatsoratra voafaritra, ary koa ny anarany armeniana (sy ny fanononana ireo anarana ireo), ny fanononana azy, fanoratana azy amin' ny litera latina.

Litera Anarana Fanononana Litera latina
Reni-soratra Zana-tsoratra Soratra armeniana (1) (2) (3) (1) (2) (3)
Ա ա այբ Ayb [aɪb] Ayp [aɪpʰ] [ɑ] a
Բ բ բեն Ben [bɛn] P'en [pʰɛn] [b] [pʰ] b
Գ գ գիմ Gim [gim] K'im [kʰim] [g] [kʰ] g
Դ դ դա Da [dɑ] T'a [tʰɑ] [d] [tʰ] d
Ե ե եչ Yech' [jɛtʃʰ] [ɛ], aloha [jɛ] e / e / e - ye
Զ զ զա Za [zɑ] [z] z
Է է է [ɛː] Eh [ɛ] Eh [ɛː] [ɛ] ē / ê / e
Ը ը ըթ Ët' [ətʰ] [ə] ë / ə / y
Թ թ թո T'o [tʰo] [tʰ] t’ / t῾ / t’
Ժ ժ ժե Zhe [ʒɛː] Zhe [ʒɛ] [ʒ] ž / ž / zh
Ի ի ինի Ini [i] [i] i
Լ լ լիւն Liun [lʏn] [l] l
Խ խ խե Kheh [χɛː] Kheh [χɛ] [χ] x / x / kh
Ծ ծ ծա Tsa [tsɑ] Tsa [tsɑ] Dza [dzɑ] [ts] [ts] [dz] ç / c / ts
Կ կ կեն Ken [kɛn] Ken [kɛn] Gen [gɛn] [k] [k] [g] k
Հ հ հո Ho [ho] [h] h
Ձ ձ ձա Dza [dzɑ] [tsʰɑ]

Ts'a

[dz] [tsʰ] j / j / dz
Ղ ղ ղատ Ghat [ɫɑt] Ghat [ʁɑt] Ghad [ʁɑd] [ɫ] [ʁ] ġ / ł / gh
Ճ ճ ճե Cheh [tʃɛː] Cheh [tʃɛ] Jeh [dʒɛ] [tʃ] [tʃ] [dʒ] č̣/ č / ch
Մ մ մեն Men [mɛn] [m] m
Յ յ յի Yi [ji] Hi [hi] [j] [h], [j] y / y / y - h
Ն ն նու Nu [nu] [n] n
Շ շ շա Sha [ʃɑ] [ʃ] š / š / sh
Ո ո ո O [ɔ] Vo [vo] [ɔ], aloha [vo] o / o / o - vo
Չ չ չա Ch'a [tʃʰɑ] [tʃʰ] č / č῾ / ch’
Պ պ պե Peh [pɛː] Peh [pɛ] Beh [bɛ] [p] [p] [b] p
Ջ ջ ջե Jheh [dʒɛː] Jheh [dʒɛ] Cheh [tʃʰɛ] [dʒ] [tʃʰ] ǰ / ǰ / j
Ռ ռ ռա Ṙa [ŕɑ] Ṙa [ɾ́ɑ] [ŕ] [ɾ́] ṙ/r̄/ rr
Ս ս սե Seh [sɛː] Seh [sɛ] [s] s
Վ վ վեվ Vew [vɛv] [v] v
Տ տ տիւն Tin [tʏn] Tiun [tʏn] Diun [dʏn] [t] [t] [d] t
Ր ր րե Reh [ɹɛː] Reh [ɹɛ] Reh [ɾɛ] [ɹ] [ɾ] r
Ց ց ցո C'o [tsʰo] [tsʰ] c’ / c῾ / ts’
Ւ ւ հիւն Hiun [hʏn] [u] w
Փ փ փիւր P'iur [pʰʏɹ] P'iur [pʰʏɾ] [pʰ] p’ / p῾ / p’
Ք ք քե K'eh [kʰɛː] K'eh [kʰɛ] [kʰ] k’ / k῾ / k’
Օ օ օ Oh [o] [o] ò / ô / o
Ֆ ֆ ֆե Feh [fɛː] Feh [fɛ] [f] f
ՈՒ ու ow / u / u
և ew / ev / ev - yev

(1): Fanononana klasika

(2): Fanononana tatsinanana

(3): Fanononana tandrefana

Jereo koa hanova