Dipoavatra (maniry)

Ny dipoavatra dia zavamaniry avy any India izay manome voany boribory madinika, izay ampiasaina hanomezana tsiro mafanafana ny sakafo. Piper no anarana ara-tsiansa iantsoana azy.

Piper nigrum ("Dipoavatra mainty")

Karazana dipoavatra hanova

Karazan-tsakay ny dipoavatra izay misy karazany maro dia maro. Ny karazan-dipoavatra tena volen’ ny olona noho izy mampidi-bola betsaka ka mandray anjara amin’ ny toekaren’ ny firenena, dia ilay atao amin’ ny anarana ara-tsiansa hoe Peper, izay avy any amin’ ny faritra mafana any Amerika.

Karazana dipoavara fampiasa amin' ny sakafo hanova

Ny karazana telo atao hoe Piper nigrum sy Piper cubeba ary Piper longum no fantatra indrindra amin' ny fikarakarana sakafo ka antsoina hoe "dipoavatra". Ao koa ny Piper borbonense.

Piper nigrum hanova

Ny dipoavatra mainty (Perer nigrum) dia avy any Malabar any India, izay volena amin' ny faritra manana toetanin-jana-pehin-tany mba hahazoana ny voany mba hanatsarana ny sakafo amin' ny alalan' ny tsirony mafanafana.

Piper longum hanova

 
Piper longum ("Dipoavatra lava")

Ny dipoavatra lava (Piper longum) dia dipoavatra avy any India, izay maniry hoazy eny antsisin' ny tendrombohitra Himalaya. Mafana kokoa ny tsiron' ny dipoavatra lava sady somay mamimamy nefa tsy mahery tahaka ny dipoavatra mainty.

Piper cubeba hanova

Ny dipoavatra kobeba (Piper cubeba) dia karazana dipoavara avy any Azia Atsimo-Atsinanana. Mahery kokoa noho ny dipoavatra mainty ny tsirony, ao amin' ny vovoka karỳ (curry) no tena ampiasana azy. Azo hanina mivantana amin' ny fitsakotsakoana ny voany ny dipoavatra kobeba ka mamela tsiro toa mangatsiatsiaka ao anaty vava.

Piper borbonense hanova

 
Dipoavatra voatsiperifery

Ny dipoavatra voatsiperifery (Piper borbonense) dia karazana dipoavatra hita aty Madagasikara izay maniry hoazy nefa ampiasaina hanatsarana ny tsiron-tsakafo.

Lisitry ny karazan-dipoavatra hanova

 
Piper magnificum
  • Piper aduncum L.
  • Piper amplifolium C. DC.
  • Piper arborescens Roxb.
  • Piper arboreum Aubl.
    • Piper arboreum subsp. arboreum
    • Piper arboreum subsp. tuberculatum (Jacq.) Tebbs
  • Piper argyrites Ridl. ex C.DC.
  • Piper aequale Vahl
  • Piper amalago L.
  • Piper angustifolium Lam.
  • Piper angustilimbum C.DC.
  • Piper attenuatum Buch.-Ham.
  • Piper auritum Kunth - Poivre mexicain
  • Piper bantamense Blume
  • Piper borbonense
  • Piper betle L. — Bétel
  • Piper blattarum Spreng.
  • Piper caducibracteum C.DC.
  • Piper caracasanum Bredem
  • Piper chabaW. Hunter
  • Piper confertinodum (Trel. & Yunck.) M.A.Jaram. & Callejas
  • Piper crocatum Ruiz & Pav.
  • Piper cubeba L.f. - Cubèbe
  • Piper decurrens C.DC.
  • Piper dilatatum L.C.Rich.
  • Piper futokadzura Siebold
  • Piper glabrescens (Miq.) C.DC.
  • Piper guayranum C.Dc.
  • Piper guineense Schumach. & Thonn.
  • Piper hispidinervum C.DC.
  • Piper hispidum Sw.
  • Piper hymenophyllum
  • Piper jacquemontianum Kunth
  • Piper kadsura (Choisy) Ohwi
  • Piper lambeauense C.Dc.
  • Piper latifolium L.f.
  • Piper lolot C.DC.
  • Piper longifolium Ruiz & Pav.
  • Piper longum L. - Poivrier long
  • Piper magnibaccum
  • Piper marginatum Jacq.
  • Piper methysticum G.Forst. - Kava
  • Piper mornicola C.Dc.
  • Piper nigrumL. - Poivrier noir
  • Piper nudilimbum C.DC.
  • Piper ornatum N.E.Br.
  • Piper ovatum Vahl
  • Piper peltatum L.
  • Piper ponapense C.DC.
  • Piper porphyrophyllum (Lindl.) N.E.Br.
  • Piper pseudolindenii C.DC.
  • Piper reticulatum L.
  • Piper retrofractum Vahl
  • Piper saltuum C.DC.
  • Piper sanctum (Miq.) Schltdl.
  • Piper sarmentosum Roxb.
  • Piper siriboa L.
  • Piper umbellatum L. - Bois d’anisette
  • Piper wallichii (Miq.) Hand.-Mazz.
  • Piper swartzianum (Miq.) C.DC.    

Toetran' ny zavamaniry dipoavatra hanova

Miseho amin’ ny endrika vahy ny dipoavatra. Ny foto-dipoavatra iray dia mamoa amin’ ny fahatelo taonany. Mafy ny ravin’ ny dipoavatra.

Voniny hanova

Kely ny voniny sady mitangorona manome sampaho. Tsy manana felam-bony ny vonin-dipoavatra ka mamela mihanjaka ny vavim-bony. Mety mahatratra folo ny lahim-bony.

Amin’ ny faritra ambony amin’ ny tahon-dipoavatra no ipetahan’ ny sampaho m-boniny mirefy 7 sm hatramin’ ny 10 sm izay mitodika mifanohitra amin’ ny fitodiky ny ravina. Ny sampaho tsirairay dia misy voniny maro milahatra miolikolika.

Ny sampaho sasany dia ahitana voniny mitondra vavim-bony sy lahim-bony, fa ny sasany kosa tsy ahitana afa-tsy vavim-bony.

Tahony hanova

Ny tahon’ ny dipoavatra dia vahy madinika mora folaka sy tapaka, izay mety mahatratra 10 m, miraikitra amin’ ny tohana na amin' ny zavamaniry hafa amin’ ny alalan’ ireo faka manara-tahony mifatopatotra.

Voany hanova

 
Voan-dipoavatra

Amin’ ny voalohany ny voan' ny dipoavatra dia miloko maitso, fa rehefa matoy izy dia miloko mena antitra. Mitangorona manome sampaho ny voan’ ny dipoavatra ka ny sampaho iray misy voany roapolo hatramin’ ny efapolo. Matetika ny voan-dipoavatra iray dia tsy ahitana afa-tsy vihy iray.

Faritra ambolena dipoavatra eto amin' izao tontolo izao hanova

Ny dipoavatra no fanatsarana tsiron-tsakafo fantatra hatramin’ ny ela indrindra, efa nampiasaina tany amin’ ny 3 000 taona fara-fahatarany.

Ankehitriny dia volena amin’ny faritra manana toetanin-jana-pehin-tany ny dipoavatra, ka isan’ izany i India (atsimo), i Malezia, i Ginea Vaovao, ny faritra Afrika mafana, i Natal, ireo nosy Antilia, i Brezily, sns.

Jereo koa hanova