Andriamanitra (finoan-drazana malagasy): Fahasamihafan'ny versiona
Contenu supprimé Contenu ajouté
Nanova ny fehin-teny fanehoana |
Nanisy rohy |
||
Andalana faha-4:
Tamin'ny nifampikasohan'ny kiolontsain'ny Ntaolo malagasy amin'ny kolontsaina [[Finoana silamo|silamo]] dia inaetry voninahitra tsy ho andriamanitra ireo andriamanitra maro hafa ninoan'ny Malagasy, ka i Zanahary na [[Andriamanitra tokana]] ihany no andriamanitra. Mbola hita taratra ao amin'ireo fedrà sy fomba fiteny nolovana tamlin'ny Ntaolo malagasy anefa ny finoan'ny ny fisian'ny andriamanitra maro sy ny fahafahan'ny fanahy hafa, isan'izany ny fanahin'ireo razana, ho lasa andriamanitra. Maro noho izany fivoaran'ny finoan'ny Malagasy izany ny mpanoratra mivoy ny maha tokana ny andriamanitra nivavahan'ny Ntaolo malagasy, na dia fantatra fa tsy vahoaka lino andriamanitra tokana avoloa no nipoiran'ny razamben'ny Malagasy.
Ny ankamaroan'ireo vahoaka nitondra ny kolontsainy teto Madagasikara (ny Afrikana, ny [[Fivavahana tao Arabia talohan'ny fivavahana silamo|Arabo talohan'ny fivavahana silamo]], ny Indiana, sns) no mivavaka amin'andriamanitra maro. Ohatra, maro amin'ny [[fivavahan-drazana afrikana]], ohatra, no mino ny fisian'ny andriamanitra maro. Fantatra koa fa ny [[Arabo (olona)|Arabo]] talohan'ny nisian'ny fivavahana silamo dia nivavaka tamin'andriamanitra maro. Ny Indiana koan afaè-tsy ireo Silamo na Kristiana ohatra, dia mivavaka amin'andriaanitra maro.
Noho izany rehetra izany dia miodina eo anelanelan'ny [[Monoteisma|fivavahana amin'andriamanitra tokana]] sy [[Politeisma|amin'andriamanitra maro]] ny Mlagasy mandala ny [[fivavahan-drazana
== Ny anarany ==
===
==== ''Andriamanitra'' ====
Ny anarana hoe ''andriamanitra'' no miasa matetika amin'ny faritra afovoan-tany. Io no nohazonin'ny fivavahana kristiana, sady lasa anaran-tsamirery ([[Andriamanitra (tokana)|''Andriamanitra'']]) rehefa nandika ny Baiboly amin'ny fiteny malagasy.
==== ''Andriananahary'' ====
Faheno manerana an'i Madagasikara io anarana hoe ''andriananahary'' io. Mety hiseho amin'ny endrika samihafa io teny io arakaraka ny faritra: ''andrenañahary'', ''ndreñanahary'', ''andrianañahare'', ''andrañahary'', ''andrañahare.''
==== ''Zanahary'' ====
Faheno matetika ny anarana hoe ''zanahary'' indrindra fa any amin'ny faritra tsy afovoan-tany eto Madagasikara. Mety hiova hoe
=== Ny hevitry ny teny hoe ''Andriamanitra'' sy ''Zanahary''===
==== Famotoran-tenim-bahoaka ====
Raha takarina araka ny fiforonany ny anarana hoe ''Andriamanitra,'' araka ny hevitry ny besinimaro, dia azo rasaina hoe: "Andriana manitra". Mitovy aminy ihany koa ny anarana hoe ''Zanahary'', izany hoe, "Izay Nahary", izay namorona ny zavatra rehetra tamin'ny voalohany. Misy koa ny fomba fiteny hoe ''Andriamanitra-Andriananahary'', izay midika "Andriamanitra avo sady mpamorona". I Richardson dia mitatitra ny filazan'ny Malagasy tamin'ny fotoanandrony fa satria tsy hita maso Andriamanitra dia ny fofony manitra no ahafantarana ny fanatrehany<ref><small>Richardson James (Rev.), ''A New Malagasy-English Dictionary'', The London Missionary Society, Antananarivo, 1885.</small></ref>.
==== Famotoran-teny ara-tsiansa ====
Ny fisian'ny feon-teny ''ñ'' (tononina hoe [ŋ]) ao amin'ireo anarana iantsoana an'Andriamanitra na ny andriamanitra amin'ny tenim-paritra maro no anoheran'ny mpikaroka sasany ny famotoran-tenim-bahoaka mandrasa ny ''Zanahary'' ho "izay + nahary", satria ny [[filazam-potoana lasa]] amin'ireo fiteny malagasy ireo dia tsy manomboka amin'ny ''ñ-'' fa amin'ny ''n-'' mandrakariva, toy ny hita amin'ny fiteny malagasy rehetra. Tsy misy resaka fahariana ny ao amin'ny teny hoe ''Zanahary'' na ''Zañahary''.
Ligne 115 ⟶ 116 :
*[[Fivavahana ao Madagasikara]]
==
* Lupo Pietro''',''' ''Dieu dans la tradition malgache. Approches comparées avec les religions africaines et le christianisme'', Fianarantsoa-Paris, Edition Ambozontany et Karthala, 2006, 189p. ([http://books.google.co.uk/books?hl=en&lr=lang_en%7Clang_fr%7Clang_de&id=KJnOzUtVYl8C&oi=fnd&pg=PA157&dq=malgache+pluriel&ots=-OppKm0XE5&sig=5mvzEtIOcFHtjKxQjU3uyNdnHmc#v=onepage&q=zanahary&f=false Vakio eto])
| |||