Endolzansy: Fahasamihafan'ny versiona
Contenu supprimé Contenu ajouté
Nanitatra |
Noanitatra |
||
Andalana faha-33:
Tsy niraharaha ny amin'ny endolzansy ny teolojiana talohan'ny taonjato faha-12. Nisy ny nanohitra io fanao io tamin'ny voalohany, nefa tamin'ny faramparan'ny taonjato faha-12 dia niova ka nanaiky ny fanaovana indolzansa ny teolojiana maro. Niaraka tamin'izany koa dia nihananjary fahefan'ny [[papa]] manokana ny endolzansy.
===
Tamin'ny [[Andro Antenantenany]] dia lasa nisy ny fanararaotana momba ny fanomezana endolzansy. Ny nanaovana azy ho raharaham-barotra sy ny tsy fisian'ny fanapahan-kevitry ny tena hibebaka, tamin'ny taonjato faha-16, dia iray amin'ny zavatra nahatonga ny fisarahan'i [[Martin Lotera]] tamin'ny Fiangonana katolika romana, ka niteraka ny [[Reformasiona]] (na Fanitsiam-pivavanana na Fanavaozam-pivavahana).
Isan'ireo fanararaotana anatiny tao amin'ny Fiangonana, dia azo tanisaina ny endolzansy ho an'iza na iza manampy amin'ny fanamboarana ny bazilika vaovao Saint-Pierre ka i Jojio II no nanome izany tamin'ny taona 1506, sady nohamafisin'ny papa nandimby azy Leo X. Izany fotoana izany koa no nisehoan'ny zavatra manafintohina sy manafa-baraka izay misy ifandraisany amin'ny zavatra nataon'ilay dominikana Johann Tetzel, izay niandraikitra ny fivarotana endolzansy tamin'ny taona 1516 sy 1517 amin'ny anaran'i Albrecht von Brandenburg (fratsay: ''Albert de Brandebourg'') arsevekan'i Mainz (frantsay: ''Mayance''), izay nazoto nanao izany fivarotana izany noho ny hahazoany ny 50%n'ny vola azo. Atao hoe izy no namorona ilay don-teny hoe: "''Sobald das Geld im Kasten klingt, Die Seel’aus dem Fegfeuer springt''" ("Raha vao mikarantsana ao amin'ny vata ny vola dia mannidina avy ao amin'ny afo fandiovana ny fanahy"). Ny fanaovana endolzansy dia lasa hita ho endrika fahalovana nandritra ny taonjato faha-16.
I Martin Lotera kosa dia namely ny fototr'ilay fanao tao amin'ireo tsangan-keviny miisa 95 tao Wittenberg: araka ny fiklazany dia Andriamanitra irery no afaka manamarina ny mpanota. Notsikerainy miaraka ny endolzansy ho an'ny fanahy ao amin'ny afo fandiovana (tsangan-kevitra faha-8 hatramin'ny faha-29) sy ireo endolzansy ho an'ny velona (tsangan-kevitra faha-30 hatramin'ny faha-68). Ny amin'ilay tranga voalohany; ny maty amin'ny maha maty azy dia tsy voafehin'ny didy kanonika -- ka ny fisian'ny afo fandiovana mihitsy no toherina eto. Ny amin'io lohahevitra io, i Lotera dia nanohitra koa ny ady varotra atao ny amin'ny endolzansy sady niampanga ny Fiangonana ho nanararaotra ny fatahoran'ny vahoaka ny Afobe (Tsangan-kevitra faha-27). Amin'ny tranga faharoa, i Lotera dia nanantitra fa ny fibebehana ihany no ahazoana famelan-tsazy, fa tsy mila taratasin'endolzansy. Ny mifanohitra amin'izany no izy, araka an'i Lotera, satria ny endolzansy dia manao izay tsy hahalalan'ny mpanota izay tokony hataony, dia ny fiantrana sy ny fivalozana. Isan'ny antony nampisaraka ny Katolika sy ny Protestanta ny ady ny amin'ny endolzansy.
Noho izany dia nampahatsiahy i Leo X tao amin'ny fanamelohany an'i Lotera, ny tsy fitovian'ny famelana ny sazy vofetra ara-potoana sy ny tena famelana ny fahotana. Na dia izany aza, izany fanao izany dia maharitra hatramin'izao androntsika izao, ka arahi-mason'ny Kongregasionan'ny endolzansy izay natsangan'i papa Klemento VIII (1592-1605) sady nakamban'i Klemento IX o amin'ny Koria romana tamin'ny taona 1669 -- ny fahefany dia nafindra tamin'ny Saint-Offce tamin'ny taona 1917 avy eo tamin'ny Pénitencerie apostolique, izay nisahana ny resaka endolzansy hatramin'ny nisiany.
Hatramin'izay ka hatramin'ny Konsily Vatikàna II, ny paroasiana dia mbola ahitana fizaràna momba ny vavaka ao amin'ny toko natokana ho an'ny vavaka, fizaràna iray momba ny endolzansy. Ny ''Paroissien des fidèles'' dia mamoaka ny lisitry ny teny (invokasiona) atao amin'ny endolzansy: ny hoe "Jesoako, mamindra fo" na "Fo miala aina an'i Jesoa, meteza ho tiako" izay mahasolo ny 100 andro tokony hanaovana fivalozana, fa ny hoe "Masindahy Josefa, mpiahy fahafatesana tsara, mivavaha ho anay" dia mahasolo 300 andro.
=== Fanamafisana ny fizarana endolzansy ===
| |||