Tsy fisian-diso ao amin' ny Baiboly: Fahasamihafan'ny versiona
Contenu supprimé Contenu ajouté
Aucun résumé des modifications |
Nanitatra |
||
Andalana faha-1:
Amin'ny teolojian'ny kristianisma sy ny jodaisma, ny '''tsy fisian-diso ao amin'ny Baiboly''' na '''tsy fahadisoan'ny Baiboly''' dia midika fa tsy ahitana fahadisoana na dia iray akory ny [[Baiboly]] tamin'ny nanoratana azy voalohany, na amin'ny finoana sy ny fiainan'ny mpino izany, na amin'ny fitondran-tena, na amin'ny fahamarinan'ny lahatsoratra tsy nisy nanova sy ny antsipiriany momba ireo lohahevitra ara-tsiansa sy ara-tantara ary ara-jeografia. Izany dia midika fa ny mpanoratra ny Baiboly dia nanaraka ny sitrapon'Andriamanitra izay nanao izay tsy hisian'ny fahadisoana amin'ny filazana ny zava-miseho marina.
Maro ireo [[Evanjelisma|fiangonana evanjelika]] manohana sy mampianatra izany tsy fetezan-dison'ny Baiboly izany ka manao fivoasana ara-bakiteny tsy ialohavan-tsikera ny izay voalazan'ny Baiboly.
== Tantara ==
Nanomboka tamin'ny teonjato faha-15 dia tsy nanamarina ny filazana maro ao amin'ny Baiboly ny zavatra hitan'ny siansa ka natahorana hanala fahefana ny Baiboly. Tamin'ny taonjato faha-16 dia niteraka ahiahy momba ny fahamarinana ara-tantaran'ny zavatra sasany voalazan'ny Baiboly koa ny fikarohana momba ireo teny fototra nanoratana ny Baiboly. Ireo Fiangonana protestanta anefa dia nanamafy ny maha vokatry ny tsindrimandrin'Andriamanitra sy ny tsy fisiam-pahadisoana ao amin'ny Baiboly. Ny Eglizy katolika romana kosa nanana ny heviny manokana izay tsy somary hafa noho izany satria tamin'ny Konsily natao tao Tredento dia nilaza izy fa ny fivoasana ny Soratra Masina dia tokony ampandalovina koa amin'ny lovam-pinoana masina niampitampita hatramin'ny Apostoly ary ny lovam-pinoana no manapaka ny heviny tokony homena izay voalaza ao amin'ny Baiboly (1).
Tamin'ny taona 1670 i Spinoza dia namoaka ny bokiny mitondra ny lohateny hoe ''Tractatus theologico-politicus'' izay nanindrahindrany ny tokony hanalehibeazana ny fahalalahan'ny fieritreretana, ka tsy amin'ny filozofia politika ihany izany fa mahakasika koa ny fivoasana ny Baiboly. Teo an-kilany koa dia nanoratra ilay boky atao hoe ''Histoire critique du Vieux Testament'' i Ricgard Simon tamin'ny taona 1678 izay niteraka fahatezeran'ny Fiangonana.
Vokatry ny fandrosoan'ny tsikera ara-tantara ny lahatsoratry ny Baibly tao amin'ireo teolojiana alemàna dia teraka ny tsy nitsaha nitombo ny tsy fitovian-kevitra momba ny Soratra Masina nandrita ny taonjato faha-19, ka tao Eoropa noniantombhan'izany nefa nahazo koa an'i Etazonia taty aoriana.
Tamin'ny taona 1814 i William Van Mildert, izay ho lasa evekan'i Durham, raha nanambara ny zavatra itovizan'ny maro hevitra ao Britaina Lehibe, dia nilaza fa ny saina dia tsy afaka hitsara ny tsindrimandrin'Andriamanitra voarakitra ao amin'ny Baiboly. I Coleridge, izay mahalala ny fanoherana ara-tantara sy ara-jeografia ary ara-pitondran-tena ny Baiboly nefa niaro ny Soratra Masina sy ny tsindrimandry, dia nanolotra fomba fiasa hafa tanteraka noho ny an'ny manampahaizana na ny avara-pianarana britanika nefa taty aoriana izany vao nisy akony.
Teo antenantenan'ny tanjato faha-19 dia velona indray ny adihevitra tao Britaina Lehibe noho ny fanontaniana napetrak'ireo siansan'ny zavaboary. Isan'izany ireo boky voasoratra sahala amin'ny ''The Vestiges of the Natural History of Creation'' nosoratan'i R. Chambers tamin'ny taona 1844, ny ''On the Origin of Species'' nosoratan'i Charles Darwin tamin'y taona 1859. (2)
| |||