Bahaisma: Fahasamihafan'ny versiona

Contenu supprimé Contenu ajouté
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
kAucun résumé des modifications
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
kAucun résumé des modifications
Andalana faha-23:
Ny mpanorina ny finoana bahay, i Mīrzā Ḥusayn-ʿAlī Nūrī, dia teraka tao amin'ny faritanin'i Mazanderan any Iràna tamin'ny 12 Novambra 1817 tao amin'ny fianakavian'andriana iray. Niasa tao amin'ny governoran'ny shah ao Iràna ny rainy. Rehefa maty ny rainy dia saika hatao mpandimby azy ao amin'ny lapan'ny mpanjaka i Mīrzā Ḥusayn-ʿAlī Nūrī. Tsy nanaiky anefa izy mba hahafahany manokana ny fotoany amin'ny fanampiana ny olona ianjadian'ny tsindrihazolena sy ny marary ary ny mahantra, sady hiaro ny rariny. Nikambana tamin'ny babisma <ref><small>Ny babisma dia fikambanana na firehana ara-pivavahana nipoitra avy amin'ny sampana shiita izay manao fampianarana mihanohitra amin'ny finoana silamo be mpanaraka amin'ny fanambaran'ny mpamorona azy, ny Bāb, fa fisehoan'Andriavanitra avokoa ny mpaminanany rehetra ary mitovy amin'i mohamady izy. Faniratsirana ny finoana silamo izany amin'ireo miozolmana satria amin'izy ireo dia i mohavady no mpaminany farany sady lehibe indrindra.</small></ref> izy tamin'ny faha-30 taonany. Tamin'ny taona 1852 dia nosamborina izy ka sy nasesitany tany Bagdad izay niankina tamin'ny fanjakana otomàna.
 
Afaka 10 taona tany an-tsesitany tao Bagdada izy, tamin'ny faha-12 andron'ny fankalazana ny fetin'ny Riḍvān<ref><small>Ny Riḍvān no fety lehibe indrindra ao amin'ny tetiandro bahay izay maharitra 12 andro. Izany fety izany dia atao ho fahatsiarovana an'i Bahāʾ-Allāh. Ny teny hoe ''riḍvān'' dia midika hoe "paradisa" ka mampahatsiahy ny zaridainan'i Ridván teo akaikin'i Bagdad izay nitoeran'i Bahāʾ-Allāh taorian'ny fanaovan'ny Fanjakana otomàna sesitany azy tany Bagdad .</small></ref>, izay nanomboka tamin'ny 22 Avrily hatramin'ny 03 Mey 1863, dia nilaza tamin'ny manodidina azy fa izy no ilay nambara fa ho tonga, araka ny filazà'ny Bāb mialoha, dia ilay "fisehoana" fara tampon'Andriamanitra izay nadrasan'ireo [[Monoteisma|fivavahana monoteista]] sasany. Nanomboka nahangona mpianatra izy, sady nanana eritreritra ny hanorina fivavahana ho an'ny olona rehetra eran-tany, izay hisehon'ny fahatanterahana tongalafatra amin'ny fivavahana rehetra nisy haramin'izay sady ho vatofehizoron'ny fanjakan'ny fandriampahalemana sy ny fahamarinana sy ny fahafahana ary ny olombelona eto an-tany. Voatery nandao an'i Bagdad i Bahāʾ-Allāh ka nankany Konstantinopoly, avy eo nankany Edirne (any [[Torkia]] amin'izao) tamin'ny taona 1864 ary farany tany Acre (ao Israely amin'izao fotoana izao), avy eo tao amin'ny vilayet tao [[Damaskosy|Damasy]] na [[Damaskosy]] (ao [[Siria]] akehitriny).
 
Nananao ny toriteniny tamin'ny alalan'ny fanoratana boky i Bahāʾ-Allāh ka ny tena manan-danja indrindra amin'izany dia nosoratany tao amin'ny fonjan'i Acre, dia ny ''Kitāb-i Aqdas'' ("Boky Masina indrindra"). Tao Edirne tamin'ny taona 1868 dia nandefa ny hafatra voasoratra ho an'ireo mpitondra malaza tamin'ny androny izy, isan'izany ny shah tao [[Iràna]], ny tsar Alexadre II tao [[Rosia]], ny mpanjakavavy Victoria tany Anglereta, ny emperora Guillaume I, i Npoléon[[Napoleon III|Napoléon III]] ary ny papa [[Pio IX]], izay namporisihiny hametra ny fitaovam-piadiany sy hanao izay hahatanteraka ny [[Fandriam-pahalemana|fandriampahalemana]] ho an'ny rehetra sady maharitra ary mahenika an'izao tontolo izao.[[Sary:Shrine-of-Bahaullah.jpg|vignette|259x259px|Ny mausolean'i Bahāʾ-Allāh ao Acre.]]Tany an-tsesitany sy tany am-ponja no nandanian'i Bahāʾ-Allāh ny efapolo taona farany niainany. Tamin'ny volana Aogositra 1868 hatramin'ny 1877 dia nohidiana tao amin'ny tanàna torka fanidiana voafonja tao Acre akaikin'i Haifa izy. Avy eo dia nonina tao ivelan'izany tanàna izany tany ambanivohitra izy, tao amin'ny trano antitra tao Bahjī, izay nahafatesany sy nandevanana azy tamin'ny 29 Mey 1892. Ao no toeran'ny ''qibla''<ref><small>Ny ''qibla'' (قبلة) izay midika hoe "zotra" na "fitodika" dia ny toerana tandrifin'ny fitodihan'ny mpino raha manatanteraka ny vavaka tsy maintsy atao (arabo: صلاة / ''ṣalāh'').</small></ref> ho an'ny mpino bahay, toerana itodihan'ny Bahay rehefa manao ny vavaka tsy maintsy atao (''ṣalāt'').
 
=== I ʿAbd-al-Bahāʾ ===
Andalana faha-31:
Taorian'ny nahahatesan'i Bahāʾ-Allāh dia nafindra tamin'ny lahimatoany atao hoe ʿAbbās Effendi (1844-1921) ny fitantanana ny fikambanana bahay. Teraka tao Teheràna i ʿAbbās Effendi ary nambara fa ''ʿAbd-al-Bahāʾ'' ("Andevo miasa ho an'ny famirapiratan'Andriamanitra").
 
Nomena ny anarana hoe "Ivon'ny Fanekem-pihavanana" sy "Lohan'ny Finoana" izy, afaka manazava ny hafatra nentin'-drainy, izay nanendry azy ho hany tokana mpanazava manam-pahefana amin'ny asasorany<ref><small>Alessandro Bausani et Denis MacEoin, [http://www.iranicaonline.org/articles/abd-al-baha « ʿAbd-al-Bahāʾ »], ''Encyclopædia Iranica'', Costa Mesa, Mazda, <abbr>vol.</abbr> 1,‎ 1982 ([http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http%3A%2F%2Fwww.iranicaonline.org%2Farticles%2Fabd-al-baha tahiry])</small></ref>.
 
Niaritra ny fanaovan-tsesitany sy ny famonjana tahaka an-drainy koa izy. Nogadraina izy ka tsy tapitra izany raha tsy tamin'ny taona 1908, fotoana nanafahan'ny Tanora-Torka azy<ref><small>Ny Tanora Torka dia antoko politika mpanindrahindra firenena sy revolosionera sady mpitondra fanavaozana teo amin'ny fanjakana otomàna. Nanongana ny mpanjaka farany tao, atao hoe ''`Abdü'l-Ḥamīd'' io antoko io ka nahazo ny fitondrana.</small></ref>. Avy eo dia nanoria ny renivohitry ny fikambanana bahay tao Haifa (ao IsrelyIsraely) izy araka ny toromariky ny rainy.
 
Nandao ny Tany Masina izy tamin'ny volana Aogositra 1911 dia nadeha tany Eoropa ka nivahiny tao nandrita ny efa-bolana, indrindra tao Londra sy Parisy. Nihaona tamin'ny mpino bahay tandrefana izy ka nanao valandresaka momba ny finoana bahay sy ny foto-dalàny. Tamin'ny lohataona 1912 i ʿAbd-al-Bahāʾ dia nanao dia lava nandritra ny iray taona indray tany Eoropa sy tany Etazonia ary tany Kanada. Nanampy azy amin'ny fampielezana ny finoana bahay tany Andrefana izany ka niteraka fandrosoana lehibe, indrindra tany India sy Etazonia ary Eoropa.
Andalana faha-59:
=== Ny amin'Andriamanitra ===
[[Sary:Greatest Name.svg|vignette|246x246px|Ny Anarana Lehibe Indrindra, eva bahain'Andriamanitra soratana amin'ny teny arabo hoe يا بهاء الأبهى‎, / ''Yá Bahá'u'l-Abhá'', sady midika hoe "Ry Voninahitry ny be voninahitra rehetra".]]
[[Monoteisma|Mino an'Andriamanitra tokana]] sy mandrakizay izay mpamorona ny zavatra rehetra, isan'izany ny zavaboary sy ny hery eto amin'izao tontolo izao ny Bahay. minoMino izy ireo fa tsy voafatran'ny fotoana sady tsy manam-piandohana na fiafarana Andriamanitra. Amin'izy ireo dia "manan-tsitrapo manokana nefa tsy azo fantarina, tsy takatry ny saina loharano nipoiran'ny fanambaràna rehetra, mandrakizay, mahalala ny zava-drehetra, manatrika amin'ny toerana rehetra ary mahefa ny zava-drehetra Andriamanitra"<ref><small>Shoghi Effendi, ''[http://reference.bahai.org/en/t/se/GPB/gpb-9.html#gr26 God Passes By]'', 1944 <abbr>p.</abbr> 49. ([http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http%3A%2F%2Freference.bahai.org%2Fen%2Ft%2Fse%2FGPB%2Fgpb-9.html%23gr26 Tahiry])</small></ref>. Na dia tsy takatra mivantana aza Andriamanitra dia mahazo an-tsaina ny zavatra noforoniny izy, ka sady manana tanjona no manana sitrapo. Mino ny Bahay fa manambara ny sitrapony amin'ny fomba maro Andriamanitra, ohatra amin'ny alalan'ny hafatra maro misesy atao hoe Fisehoan'Andriamanitra (''maẓhar-i ilāhī'') na indraidray atao hoe mpanabe araka an'Andriamanitra. Ireo fisehoan'Andriamanitra izay manambara ny fikendreny ireo dia ampiasaina hanorenana ny fivavahana eto amin'izao tontolo izao.
 
Milaza ny fampianarana bahay fa lehibe loatra Andriamanitra ka tsy mety ho azon'ny olombelona amin'ny alalan'ny sary feno sy mazava tsara<ref><small>Juan Cole, [http://bahai-library.com/cole_concept_manifestation "The Concept of Manifestation in the Bahá’í Writings"], Bahá’í Studies, Ottawa, Bahá’í Studies Publications, <abbr>vol.</abbr> 9,‎ 1982, <abbr>p.</abbr> 1-38 ([http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http%3A%2F%2Fbahai-library.com%2Fcole_concept_manifestation tahiry]])</small></ref>. Ao amin'ny finoana bahay dia tondroina amin'ny fampiasana anaram-boninahitra Andriamanitra (ohatra: "ilay mahery indrindra") ary maro ireo teny ananterana ny maha tokana azy.
Andalana faha-80:
Raha maty ny olona dia miova tontolo ny fanahiny, ka ao amin'izany tontolo izany dia ny fandrosoana ara-panahin'ilay olona tao amin'ny tontolon'ny vatana no hitsarana sy hametrahana azy ao amin'ny tontolo ara-panahy<ref name=":0" />. Ny paradisa sy ny fiainan-tsy hita dia toetra ara-panahy izay manakaiky na manalavitra an'Andriamanitra ka anambaràna ny fifandraisana eto amin'ity tontolo ity sy ilay tontolo hafa, fa tsy toeram- pamalian-tsoa na fanasaziana aorian'ny fahafatesana<ref name=":0" />.
 
Manantitra ny fitovian'ny olombelona sy ny fanafoanana ny tsy rariny ny soratra bahay. Ny olombelona rehetra dia tokana, na dia isan-karazany: ny fahasamihafan'ny foko sy ny kolontsaina dia zavatra mendrika ny homena lanjany sy ho leferina. Ny fanavakavaham-bolonkoditra, ny fanindrahindram-pirenena, ny saragam-piarahamonina dia heverina ho sakana amin'ny firaisan'ny olombelona rehetra. manambara ny fampianarana bahay fa ny fampiraisana ny olombelona rehetra dia vaindohan-draharanadraharaha ao amin'ny zava-misy iainana ara-politika sy ara-pivavahana ankehitriny.
 
== Jereo koa: ==