Eseniana: Fahasamihafan'ny versiona

Niparitaka ny Eseniana taorian'ny fandrodanan'i Tito ny [[Tempolin'i Jerosalema]] tamin'ny taona 70 taor. J.K. Mety niisa 4 000 izy ireo tao Palestina sy Egipta ary Siria. Ny fikambanana lehibe indrindra, izay nisy maromaro, dia nonina teny amoron'ny [[Ranomasina Maty]]. Mahaleo tena ny fikambanana tsirairay izay mivelona amin'ny fambolena sy ny asan-tanana<ref name=":0"><small>"Esséniens", ''Microsoft Encarta 2009''. 1993-2008 Microsoft Corporation</small></ref>.

Manandrantra avo ny fitiavana an'Andriamanitra sy ny fitiavana ny hatsaram-panahy ary ny fitiava-namana ny fampianaran'ny Eseniana. Miombom-pananapananana izy ireo. Mitandrina ny [[Sabata (jiosy)|Sabata]] sy ny fahadiovana ara-pivavavahana izy ireo ka mandro amin'ny rano mangatsiaka sy mitondra fitafiana fotsy. Tsy mianiana izy ireo afa-tsy alohan'ny hiditra ho mpikambana. Fadîny ny manao sorona biby sy manamboatra fitaovam-piadiana ary ny manao raharaham-barotra<ref name=":0" />.

Ny teny hoe ''Eseniana'' dia fanagasiana ny teny frantsay hoe ''Essenien'' izay avy amin'ny teny grika hoe ''Eσσήνοι'' / ''Essēnoi.'' Amin'ny teny anglisy dia ny hoe ''Essenes'' no fanoratra. AminnyAmin'ny teny latina dia soratana hoe ''Esseni.'' I Flavio Josefa sy i Filo avy any Aleksandria ary i Plinio ZokinyZokiolona dia miresaka ny amin'ny hoe ''Eσσήνοι'' / ''Essēnoï'' na ''Eσσαίοι'' / ''Essaioï'' na ''Oσσαίοι / Ossaioï''. Amin'ny teny hebreo izy ireo dia atao hoe אִסִּיִים‬ / ''Isiyim''. Io teny io dia tsy hita na ao amin'ny [[Testamenta Vaovao]] na ao amin'ireo soratra tao amin'ny [[Ranomasina Maty]].

Araka an'i Flavio Josefa dia tsy tamin'ny tanàna iray no nanorim-ponenana ny Eseniana fa nonina tamin'ny tanàna rehetra <ref><small>Flavius Josèphe, ''Guerre des Juifs'', [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/Flajose/guerre2.htm#VIII Livre 2, chap. VIII], 2-13 ([http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http%3A%2F%2Fremacle.org%2Fbloodwolf%2Fhistoriens%2FFlajose%2Fguerre2.htm%23VIII vakio eto]).</small></ref> <ref name=":1"><small>Norman Golb, ''Qui a écrit les manuscrits de la Mer morte ? : Enquête sur les rouleaux du désert de Juda et sur leur interprétation contemporaine'', Paris, Plon, 1998 (<nowiki>ISBN 9782259183888</nowiki>), <abbr>p.</abbr> 3</small></ref>. I Filo avy any Aleksandria kosa dia milaza fa niisa any ho any amin'ny 4 000 ny Eseniana nonina tao Siria palestiniana 2<ref><small>Philon d'Alexandrie, ''Quod omnis probus liber sit'', XII, 75. Cité par Eusèbe de Césarée dans ''Preparatio evangelica'', [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/eusebe/preparation8.htm#XII Livre 8, chap. XII] [[http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http%3A%2F%2Fremacle.org%2Fbloodwolf%2Fhistoriens%2Feusebe%2Fpreparation8.htm%23XII tahiry]].</small></ref> sy tamin'ny tanàn-dehibe maro tao Jodea sy tamin'ny vohitra maro hafa<ref><small>Philon d'Alexandrie, ''Apologie pro Judæis'' ao amin’i Eusèbe de Césarée, ''Preparatio evangelica'', [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/eusebe/preparation8.htm#XI Boky faha-8, toko faha-11] [[http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http%3A%2F%2Fremacle.org%2Fbloodwolf%2Fhistoriens%2Feusebe%2Fpreparation8.htm%23XI tahiry]].</small></ref>. Nikambana tamin'ny fikambanana maro miray hina tanteraka sy tsy mifandray amin'ny any ivelany ny Eseniana tao amin'ny tanan-dehibe jiosy tao Palestina<ref name=":1" />. Tao amin'ny morontsiraka andrefan'ny Ranomasina Maty somary lavitra ny sisin-dranomasina, tao amin'ny tanànan'i Engaddi, ny Eseniana resahin'i Plinio Zokiolona <ref><small>Pline l'Ancien, ''Histoire naturelle'', [http://remacle.org/bloodwolf/erudits/plineancien/livre5.htm Livre 5] [[http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http%3A%2F%2Fremacle.org%2Fbloodwolf%2Ferudits%2Fplineancien%2Flivre5.htm tahiry]], <abbr>XV</abbr>.</small></ref> <ref><small>Norman Golb, ''Qui a écrit les manuscrits de la Mer morte ? : Enquête sur les rouleaux du désert de Juda et sur leur interprétation contemporaine'', Paris, Plon, 1998 (<nowiki>ISBN 9782259183888</nowiki>), <abbr>p.</abbr> 15.</small></ref>.