Boky faharoan' ny Tantara: Fahasamihafan'ny versiona

Ny '''Boky faharoan’ny Tantara''' na '''Tantara faharoa''' dia boky ao amin’nyamin'ny [[Testamenta Taloha]] ao amin’nyamin'ny [[Baiboly]] kristiana sady hita koa ao amin’nyamin'ny [[Tanakh]], boky masin’nymasin'ny jodaisma. Ampahany amin’nyamin'ny boky nozaraina roa io boky io, dia ny [[Bokin'ny Tantara]], ka ny tapany voalohany dia ny [[Boky voalohan'ny Tantara]].

Manomboka amin’nyamin'ny tantaranan’nytantaranan'ny fanjakan’ifanjakan'i Solomona ny boky. Avy eo mitantara ny nivakisan’ny fanjankana ho roa : Fanjakan’i Joda any atsimo sy Fanjakan’i Israely any avaratra. Derain'ny mpanoratra ho ilay mpanjaka tonga lafatra i [[Solomona]] ao amin’ny boky. Voaresaka ao amin'ny Boky faharoan’ny Tantara fa ny vahoakan’i Israely dia vahoaka mpanota sady tsy niverina tamin’Andriamanitra. I Hezekia sy i Josia no mpanjaka nalaza indrindra tamin’ny fanompoana an’Andiamanitra sady nanao izay hanajana ny Lalàn’Andriamanitra.

== Ny amin'ny anaran’nyanaran'ny boky ==

Ny anarana hoe ''Tantara'' dia fandikana ny teny anglisy hoe ''chronicles'' na ny teny frantsay hoe ''chroniques'' izay samy avy amin’nyamin'ny teny latina hoe ''cronicon''. Ao amin’ny heviteny amin’nyamin'ny teny latina nataon’inataon'i Hieronimo (na Zerôma) avy any Stridona, ny lohaten’iolohaten'io boky io dia ''Cronicon totius divinae historiae'', izany no nipoiran’nynipoiran'ny anaran’ioanaran'io boky io amin’ny fiteny maro ao Eoropa (ohantra ohatra: lat.latina: ''Libri Chronicorum''; fr.frantsay: ''Livres des Chroniques''; ang. anglisy: ''Books of Chronicles'' sns.). Ny teny grika hoe ''khronikon'' izay nahazoana ilay teny latina dia midika hoe "fanangonan-java-nitranga tantaraina araka ny fifanarakarahany ara-potoana nisehoany”.

Ao amin’nyamin'ny Tanakh dia nitambatra ao amin’nyamin'ny horonam-boky tokana atao hoe [[Bokin'ny Tantara]] ny [[Boky voalohan'ny Tantara]] sy ny Boky voalohan’nyfaharoan'ny Tantara. Ny anaran’io boky tokana io amin’ny fiteny hebreo dia ''דִּבְרֵי־הַיָּמִים‬,'' /''Divrei ha-Yamim'', izay midika hoe "ireo teny (na asa) niseho tao amin’ireo andro". Ny anaran’io boky io ao amin’ny Septanta na Septoaginta (Baiboly tranainy amin’ny teny grika) dia hoe ''Παραλειπομένων'' / ''Paraleipomenon'', izay midika hoe "zavatra navela". Nihevitra ireo mpandika teny tamin’izany fa nisy ny zavatra navela ka tsy voatantaran’ny [[Boky voalohan'i Samoela|Boky voalohany]] sy [[Boky faharoan'i Samoela|faharoan’i Samoela]] ary ny [[Boky voalohan'ny Mpanjaka|Boky voalohany]] sy [[Boky faharoan'ny Mpanjaka|faharoan’ny Mpanjaka]] izay hita ao amin’ny Bokin’ny Tantara.

Ireo mpisorona hebreo tao Jerosalema no heverin’nyheverin'ny mpandinika fa nanoratra ny Bokin'ny Tantara tany amin’nyamin'ny taonjato faha-4 tal. J.K.

== Fizarànan’nyFizarànan'ny boky ==

Azo atao ny mizara ny boky ho roa ny boky: ny nanjakan’inanjakan'i Solomona (toko voalohany – faha-9), ny fivakisan’nyfivakisan'ny firenena sy ny fahababoana (toko faha-10 – faha-36).

=== Ny nanjakan’inanjakan'i Solomona ===

Ny fizaràna voalohany ao amin’nyamin'ny boky (toko voalohany – faha-9) dia mitantara ny fanjakan’ifanjakan'i [[Solomona]] sy ny nananorenany ny Tempoly tao [[Jerosalema]] ary ny fanombohan’nyfanombohan'ny fivavahana ao an-Tempoly. Toy izao ny andinindininy amin’izanyamin'izany:

- Ny nisehoan’Andriamanitranisehoan'Andriamanitra tamin’itamin'i Solomona (1.1 – 1.18)

- Ny fiomanan’ifiomanan'i Solomona hanamboatra ny Tempoly (2.1 – 2.17)

- Ny fandaminana nataon’inataon'i Solomona ny raaraha tao an-Tempoly (8.1 – 8.18)

- Ny namangian’nynamangian'ny mpanjakavavin’impanjakavavin'i Sheba an’ian'i Solomona (9.1 – 9.12)

- Ny harena sy ny voninahitr’ivoninahitr'i Solomona ary ny nahafayesanynahafatesany (9.13 – 9.31)

=== Ny fivakisan’nyfivakisan'ny firenena sy ny fahababoana ===

Ny fizaràna faharoa (toko faha-10 – faha-36) dia manomboka amin’nyamin'ny firesahana ny amin’nyamin'ny fikomian’nyfikomian'ny fokon’ifokon'i Israely any avaratra ary ny fivakisan’nyfivakisan'ny firenena ho fanjakana roa. Avy eo ny boky mitantara ny Fanjakan’iFanjakan'i Joda hatramin’nyhatramin'ny naharavan’inaharavan'i Jerosalema sy ny nitondrana ho babo ny Jiosy tany Babilona ka mifarana amin’nyamin'ny fanafahana ny Jiosy.

==== Ny nanjakan’inanjakan'i Rehoboama sy ny nivakisan’nynivakisan'ny firenena (10 - 12) ====

- Ny niodinan’nyniodinan'ny foko folo tamin’nytamin'ny mpanjaka Rehoboama (10.1 – 10.19)

- Ny fanjakan’ifanjakan'i Rehoboama (11.1 – 12.16)

==== Fanjakana hatramin’ihatramin'i Abia ka hatramin’ihatramin'i Ahaza (13-28) ====

- Ny nanjakan’inanjakan'i Abia (13.1 – 13.22)

- Ny nanjakan’inanjakan'i Asa (13.23 – 16.14)

- Ny nanjakan’inanjakan'i Josafata sy ny fanampian’Andriamanitrafanampian'Andriamanitra azy (17.1 – 20.37)

- Ny nanjakan’inanjakan'i Jehorama (21.1 – 21.20)

- Ny nanjakan’inanjakan'i Ahazia sy i Atalia (22.1 – 23.21)

- Ny nanjakan’inanjakan'i Joasy (24.1 – 24.27)

- Ny nanjakan’inanjakan'i Ahazia (25.1 – 25.28)

- Ny nanjakan’inanjakan'i Ozia (26.1 – 26.28)

- Ny nanjakan’inanjakan'i Jotama (27.1 – 27.9)

- Ny nanjakan’inanjakan'i Ahaza (28.1 – 28.27)

==== Fanjakana hatramin’ihatramin'i Hezekia ka hatramin’nyhatramin'ny didin’ididin'i Kirosy (29 – 36) ====

- Ny nanjakan’inanjakan'i Hezekia sy ny fanampian’Andriamanitrafanampian'Andriamanitra azy (29.1 – 32.32)

- Ny nanjakan’inanjakan'i Manase sy Amana (33.1 – 33.26)

- Ny nanjakan’inanjakan'i Joasy sy ny nahitany ny bokin’nybokin'ny Lalàna (34.1 – 35.27)

- Ny nanjakan’inanjakan'i Joahaza sy i Joiakima sy i Joiakina ary i Zedekia (36.1 – 36.21)

- Ilay didin’ididin'i Kirosy nampody ny Jiosy an-taniny (36.22 – 36.23)