Andriamanitra (tokana): Fahasamihafan'ny versiona
Contenu supprimé Contenu ajouté
Pejy momba ny fivavahana |
Nanao fanitsiana sy nanitatra |
||
Andalana faha-3:
Ao amin'ny jodaisma sy ny kristianisma ary ny finoana silamo dia tsy mifangaro amin'izao tontolo izao sady ambonin'izao tontolo izao Andriamanitra. Tokana sy manan-tsitrapo manokana izy (latina: ''persona'').
==
=== Ny fivavahan'ny Egiptiana tamin'i Atona ===
Ny fivavahana tamin'ny Atona, andriamanitry ny Egiptiana taloha elabe, izay atao hoe Atonisma, dia efa nisy tamin'ny andron'ny farao Totmosisy IV sy ny farao Amenotepa III, ary nanjary [[Monoteisma|andriamanitra tokana]] izy tamin'ny andron'ny farao Akenatona tamin'ny taonjato faha-14 tal. J.K. Nanome anjara toerana lehibe ny fivavahana amin'i Atona nandritra ny fanjakany i Amenotepa III, nefa ny zanany atao hoe Amenotepa IV no niantso tena hoe Akenatona. Ny farao Akenatona ihany no mpanelanelana ny olombelona sy Atona. Tena zava-baovao izany satria nanana mpisorona ny fivavahana egiptiana tamin'ireo andriamanitra maro notompoina talohan'io.
Ninoana fa i Atona no namorona izao tontolo izao. I Atona, izay sady ray no renin'ny zavaboary, dia Andriamanitra tokana nanoloana ny fivavahana tamin'andriamanitra maro teo amin'ny tany manodidina ny fanjakan'ny farao tamin'izany fotoana izany. Andriamanitra mahasahana izao rehetra izao izy ka tsy voafetra ho an'ny tombontsoan'i Egipta irery ihany.
Tamin'ny andron'i farao Akenatona dia tsy nanana endrika azo tsapain-tanana hafa afa-tsy ny kapilan'ny masoandro madefa ny tara-pahazavany isan'andro avy eny amin'ny lanitra i Atona ka tsy nisy sary voasokitra hafa nenti-naneho azy. Zavatra niserana fotsiny teo amin'ny tantaran'ny fivavahana tao Egipta fahiny ny fivavahana tamin'ny Atona satria taorian'ny nahafatesan'i Akenartona dia rava ny naha Andriamanitra tokana azy ka lasa nanompo an'i Amona indray ny farao nandimby an'i Akenatona.
=== Andriamanitra araka ny zoroastrisma ===▼
Ny [[zoroastrisma]] na zorastrianisma dia azo heverina fa fivavahana monoteista voalohany mitory ny amin'ny famonjena mandrakizay any amin'ny tontolo hafa ny zoroastrisma<ref name=":1"><small>Yves Lambert, ''La naissance des religions'', <abbr>éd.</abbr> Armand Colin, 2009, <abbr>p.</abbr> 307.</small></ref> <ref><small>Gherardo Gnoli, "L'Iran ancien et le zoroastrisme", in Julien Ries (dir.) ''L'Homme indo-européen et le sacré'', <abbr>éd.</abbr> Édisud, 1995.</small></ref>. I Ahura Mazda no anaran'Andriamanitra ao amin'io fivavahana io<ref><small>Jean Kellens, "Les documents d'origine : l'Avesta", in ''Religions et histoire'', <abbr>no</abbr> 44, ''Zoroastrisme, le rite pour l'éternité'', mai-juin 2012, <abbr>p.</abbr> 23.</small></ref>. Tsy noraisina ho andriamanitra ireo andriamanitry ny mazdeisma maro taloha atao hoe ''daeva'' ([[Fiteny sanskrity|sanskrity]]: ''deva'', [[Fiteny latina|latina]]: ''deus''). Andriamanitra tokana sady mpahary i Ahura Mazda izay nanambara ny tenany tamin'i Zaratostra (na Zoroastra). Araka ny finoan'ny zoroastriana dia hiorina ny fanjakan'i Ahura Mazda aorian'ny ady ifanaovan'ireo zavatra kambana noforoniny, dia ny Tsara sy ny Ratsy, amin'izany dia horesen'ny Tsara ny Ratsy.▼
Misy anefa ireo mpandinika izay tsy miombon-kevitra amin'izany fa manao azy ho fitohizan'ny mazdeisma ihany izay politeisma<ref name=":1" /> nivoatra ho amin'ny monolatrisma<ref><small>Yves Lambert, ''La naissance des religions'', <abbr>éd.</abbr> Armand Colin, 2009, <abbr>p.</abbr> 339.</small></ref>. Tsy ninoana ho tokana hatramin'ny nanombohan'ny nahafantarana azy anefa i Ahura Mazda satria ny [[mazdeisma]], izay nioiran'ny zoroastrisma, dia fivavahana nino ny fisian'ny andriamanitra maro sy nanompo andriamanitra maro.▼
== Ny Andriamanitry ny fivavahana abrahamika ==
=== Andriamanitra, araka ny jodaisma ===
Ligne 31 ⟶ 45 :
Mitarika ny olombelona amin'ny hoaviny izay tsy fantany na ny heviny na ny vokany; afaka mitari-dalana na mampania ny olombelona Andriamanitra, manasazy sy mamela heloka. Fantany ny antsipirian'ny fisainan'ny olona tsirairay, izy no hitsara amin'ny Fitsarana farany izay hanasaziana ny mpanota sy ny tsy mino ary hamaliana soa ny mpino mahatoky. Ambara matetika ny fahatezerany ka matetika izy dia atao hoe "ilay Mahatahotra" ([[Fiteny arabo|arabo]]: ''al-Jabbâr'' na ''al-Qahhâr''). Nefa ny toetrany misongadina indrindra dia ny halehiben'ny famindrampony izay mahery vaika ka mahenika ny zavatra rehetra, araka ny voasoratra ao amin'ny Kor'any<ref name=":0" />.
▲=== Andriamanitra araka ny zoroastrisma ===
▲Ny [[zoroastrisma]] na zorastrianisma dia azo heverina fa fivavahana monoteista voalohany mitory ny amin'ny famonjena mandrakizay any amin'ny tontolo hafa ny zoroastrisma<ref name=":1"><small>Yves Lambert, ''La naissance des religions'', <abbr>éd.</abbr> Armand Colin, 2009, <abbr>p.</abbr> 307.</small></ref> <ref><small>Gherardo Gnoli, "L'Iran ancien et le zoroastrisme", in Julien Ries (dir.) ''L'Homme indo-européen et le sacré'', <abbr>éd.</abbr> Édisud, 1995.</small></ref>. I Ahura Mazda no anaran'Andriamanitra ao amin'io fivavahana io<ref><small>Jean Kellens, "Les documents d'origine : l'Avesta", in ''Religions et histoire'', <abbr>no</abbr> 44, ''Zoroastrisme, le rite pour l'éternité'', mai-juin 2012, <abbr>p.</abbr> 23.</small></ref>. Tsy noraisina ho andriamanitra ireo andriamanitry ny mazdeisma maro taloha atao hoe ''daeva'' ([[Fiteny sanskrity|sanskrity]]: ''deva'', [[Fiteny latina|latina]]: ''deus''). Andriamanitra tokana sady mpahary i Ahura Mazda izay nanambara ny tenany tamin'i Zaratostra (na Zoroastra). Araka ny finoan'ny zoroastriana dia hiorina ny fanjakan'i Ahura Mazda aorian'ny ady ifanaovan'ireo zavatra kambana noforoniny, dia ny Tsara sy ny Ratsy, amin'izany dia horesen'ny Tsara ny Ratsy.
▲Misy anefa ireo mpandinika izay tsy miombon-kevitra amin'izany fa manao azy ho fitohizan'ny mazdeisma ihany izay politeisma<ref name=":1" /> nivoatra ho amin'ny monolatrisma<ref><small>Yves Lambert, ''La naissance des religions'', <abbr>éd.</abbr> Armand Colin, 2009, <abbr>p.</abbr> 339.</small></ref>. Tsy ninoana ho tokana hatramin'ny nanombohan'ny nahafantarana azy anefa i Ahura Mazda satria ny [[mazdeisma]], izay nioiran'ny zoroastrisma, dia fivavahana nino ny fisian'ny andriamanitra maro sy nanompo andriamanitra maro.
== Jereo koa: ==
| |||