Mosesy: Fahasamihafan'ny versiona

I '''Mosesy''' na '''Môizy''' dia ilay lehilahy nitondra ny [[Zanak'i Israely]] avy tany EgyptaEgipta ho any amin'ny tany [[Kanana]] izay nampanantenain'Andriamanitra. Nitondra azy ireo namakivaky tany efitra izy ka tamin'izany no nivoahan'ny [[Didy Folo]] sy ny fototry ny Lalàna nifehy ny Zanak'i Israely. Niampita ny [[Ranomasina Mena]] koa izy sy ny vahoaka notarihiny. Tsy tafita tany amin'ny tany Kanana anefa i Mosesy.

Ny teny hoe ''Mosesy,'' izay hita ao amin'ny [[Baiboly amin'ny teny malagasy|Baiboly protestanta amin'ny teny malagasy]], dia fanagasiana ny teny latina ''Moses'' izay avy amin'ny teny grika hoe ''Μωσῆς'' / ''Môsês.'' Ny hoe ''Môizy,'' izay hita ao amin'ny [[Baiboly malagasy|Baiboly katolika amin'ny teny malagasy]],'' dia fanagasiana ny teny frantsay hoe ''Moïse'' izay avy amin'ny teny latina hoe ''Moyses,'' izay avy amin'ny teny grika hoe ''Mωϋσῆς'' / ''Mousês''. Na ny hoe ''Μωσῆς'' / ''Môsês'' na ny hoe ''Mωϋσῆς'' dia avy amin'ny teny hebreo hoe '''''מֹשֶׁה''''' / ''MShH'' izay vakina hoe ''Mosheh''.

Teraka tao Gosena i Mosesy. Zanak'i [[Amrana]] sy [[Iokebeda]]. Isan'ny fokon'i [[Levy]] izy. Tamin'ny fotoana nahaterahany dia nisy fandripahana ny zazalahy hebreo vao teraka. Natsipin-dreniny tany amoron'ny renirano Neily (na Nily) ny lakan-kely zozoro nisy azy mba tsy ho fantatra ny maha zanaka hebreo azy (Eks. 2.4 ; Nom. 26.59). Rehefa tonga handro ny zanakavavin'i [[Farao]] dia nahita ilay zaza ka nampaka azy mba hatsangany ho zanany. Nataony hoe Mosesy ny anarany satria nalainy tamin'ny rano. Ny anabavin'i Mosesy izay nanara-maso azy teny ambony rano ihany no nalain'ilay zanakavavin'i Farao hitady vehivavy hebreo ho mpitaiza ilay zazakely. Nobeazina toy ny zanaka mpanjaka i Mosesy.

Indray andro raha nankeny amin'ny tendrombohitra [[Horeba]] (atao hoe koa [[Sinay (tendrombohitra)|Sinay]]) izy hiandry ny biby fiompin-drafozany dia nahita ny [[anjelin'Andriamanitra]] tao anaty lelafon'ny roimemy mirehitra. Avy amin'io roimemy tsy mety may io no nivoahan'ny feon'Andriamanitra izay nanambara taminy ny asa tsy maintsy hataony. Naniraka azy Andriamanitra mba ho any amin'i Farao hanafaka ny vahoakany avy ao Egypta. Tamin'izany koa no nanambaràn'Andriamanitra ny anarany dia i YHWHIHVH ([[Yahweh|Iahveh]]).

==== Ny fanafahana ny Hebreo avy ao EgyptaEgipta ====

Nandeha tany amin'i Farao i Mosesy hanafahana ny [[Zanak'i Israely]] avy ao EgyptaEgipta sy hitondra azy ireo any amin'ny tany nampanantenaina azy dia ny tany [[Kanana]]. Nanampy azy ny rahalahiny [[Arona]] (hebreo: ''Aharone'') sady nanao fahagagana maro izy hihain'i Farao azy izay nangatahany mba hamela ny [[Zanak'i Israely]] hankalaza ny [[Paska jiosy|Paska]] any an'efitra. Tsy nanaiky i Farao (Eks. 7. 8-13) sady vao mainka nanamafy ny fampahoriany ny Hebreo. Izany fandavana izany no niteraka ireo [[loza folo]] tao EgyptaEgipta dia

==== Ny FanekempihavananaFanekem-pihavanana tao amin'ny tendrobohitra Sinay ====

Telo volana taorian'ny nivoahana an'i EgyptaEgipta dia tonga tao amin'ny [[efitr'i Sinay]] ny Hebreo. Navelan'i Mosesy tamin'i Arona rahalahiny ny vahoaka mba hiakarany any an-tendrombohitra Sinay. Afaka efapolo andro vao niverina i Mosesy nitondra ny vato fisaka mirakitra ny [[Didy Folo]] nomen'Andriamanitra azy izay fototry ny Fanekem-pihavanana eo amin'Andriamanitra sy ny Hebreo. (Eks. 20.1-17 ; Deo. 5.6-21). Hitan'i Mosesy fa tsy nino an'Andriamanitra ny vahoaka satria nanamboatra sarin'ombilahy kely volamena hivavahany. (Eks. 32.1-6). Tezitra noho izany i Mosesy ka nazerany ho vaky ireo vato fisaka nisy ny Didy Folo ireo sady nodorany ilay sarin'ombilahy. Nangataka amin'Andriamanitra i Mosesy mba tsy hamela ny vahoakany ka nohavaozina tany an-tendrombohitra indray ilay Fanekem-pihavanana. Nidina avy any i Mosesy rehefa afaka efapolo andro nitondra vato fisaka hafa misy ny Didy Folo (Eks. 34.1-28).

Nandeha tao amin'ny tany efitra mandritra ny efapolo taona ny Zanak'i Israely vao izay tonga teo akaikin'i [[Jeriko]]. Napetrak'i Mosesy tamin'i [[Josoa]] ny fitarihana ny Hebreo sady natolony ny loholona ireo vatofisakavato fisaka mba hahafahan'izy ireo manohy ny fampianarana sy ny fampanarahana ny Lalàna. Maty teo an-tampon'ny tendrombohitra Nebo i Mosesy rehefa feno 120 taona.