Abidy hebreo: Fahasamihafan'ny versiona

Contenu supprimé Contenu ajouté
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
k Nanitsy tsipelina
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
k Nanitsy
Andalana faha-9:
 
==== Ny anaran’ny litera hebreo ====
Izao avy ny anaran'ny litera ao amin'ny abidy hebreo amin'ny fanononana azy manakaiky indrindra ny fanononana hebreo. Atao anaty fonosana manaraka ny anarany ny endriky ny litera tsirairay.
 
Alef (א) – bet (ב) – gimel (ג) – dalet (ד) – he (ה) – vav (ו) – zayin (ז) – het (ח) – tet (ט) – yod (י) – kaf (כ na ך) – lamed (ל) – mem (מ na ם) – nun (נ na ן) – samekh (ס) – ayin (ע) – pe (פ na ף) – tsade (צ na ץ) – kof (ק) – resh (ר) – shin (ש) – ary tav (ת).
 
Ligne 17 ⟶ 19 :
 
=== Ny fanononana ny litera ===
Aseho eto anaty fonon-teny tsotra () ny endriky ny litera fa anaty fonon-teny mahitsy ny fanononana azy.
 
==== Ny fanononana ny litera amin’nyamin'ny ankapobeny ====
Alef (א) : [ʔ] (feo any an-danilany)
 
Ligne 55 ⟶ 58 :
Tsade (צ na ץ) : [ts] na [sˤ].
 
Kof (ק) : /[q] na [kʼ] (tononina any am-poto-dela)
 
Resh (ר) : [r]
Ligne 63 ⟶ 66 :
Tav (ת) : [t] na [θ]
 
==== Litera mitovitovy fanenofanonona ho an’nyan'ny sofina malagasy ====
Alef (א) : [ʔ] sy Ayin (ע) : [ʕ]
 
Ligne 79 ⟶ 82 :
Ireto litera ireto dia mety tsy ho voatonona : ny alef (א), ny he (ה), ny vav (ו) ary ny yod (י) raha tsy miaraka amin’ny tebo-janapeo (''nikkud'').
 
=== Fiovan’nyFiovan'ny fanononana noho ny fisian’nyfisian'ny ''dagesh'' ===
 
==== Ireo litera miova fanonona noho ny fisian’ny ''dagesh'' ====
Ligne 96 ⟶ 99 :
Tav : תּ [t] na ת [θ] (soratana indraindray amin’ny litera latina hoe : « th » sady mitovitovy amin’ny ao amin'ny teny anglisy hoe ''think''.
 
==== Fampiasana ny ''dagesh'' amin’nyamin'ny litera hafa ====
Ampiasaina ihany koa ny dagesh amin'ny litera izay tsy maintsy tononina:
 
Ny ''He'' dia soratana hoe ה ([h]) sady mety tsy ho tononina - fa soratana hoe <big>הּ</big> (misy ''dagesh'') kosa raha tsy maintsy tononina.
 
Ny Shin dia soratana שׁ‬<big>שׁ</big>‬ (misy ''dagesh'' ambony ankavanana) raha vakina hoe [ʃ], fa soratana <big>שׂ</big> (misy ''dagesh'' ambony ankavia) kosa raha vakina hoe [s]. Ny feo [ʃ] dia soratana amin’ny litera latina hoe « sh » ary ny feo [s] amin'ny litera « s », ny frantsay dia mety hanoratra azy hoe « ss ».
 
== Ny fanoratana ny zanapeo ==
Ligne 107 ⟶ 110 :
 
=== Zanapeo fototra ao amin'ny fiteny hebreo ===
Dimy ny zanapeo fototra ao amin'ny fiteny hebreo ka ny tsirairay amin’ireo dia mety ho heno amin’ny endrika lava (maharitra) na fohy (tsy maharitra). Tsy midika zanatsoratra mifandraika aminy anefa izany. Ireto avy izy ireo :
 
Zanapeo fohy : [a], [ɛ], [i], [ɔ] ary [u]
Ligne 148 ⟶ 151 :
 
=== Renisoratra mety hanoratana zanapeo : ===
Ny alef (א) sy ny he (ה) sy ny vav (ו) ary ny yod (י) dia ampiasaina indraindray hanehoana syny zanapeo sasany. Izany no atao amin’ny teny latina hoe ''matres lectionis'' (ara-bakiteny : « reni-vakiteny »).
 
Alef (א) : [a]
Ligne 158 ⟶ 161 :
Yod (י) : [i]
 
Toy== izaoNy anaran'ny fanoratana ny anaran’ny litera hebreo amin’ny fampiasana amin'ny abidyfanoratana hebreo :==
Ireo atao anaty fonon-teny tsotra ireo ny anaran'ny litera hebreo amin'ny fampiasana ny abidy hebreo ka avy ankavanana miankavia no famaky azy:
 
Alef (אָלֶף‬) – bet (בֵּית) – gimel (גִּימֵל) – dalet (דָּלֶת) – he (הֵא) – vav (וָו‬) – zayin (זַיִן) – het (חֵית) – tet (טֵית) – yod (יוֹד‬) – kaf (כַּף‬) – lamed (לָמֶד) – mem (מֵם) – nun (נוּן) – samekh (סָמֶך) – ayin (עַיִן‬) – pe (פה) – tsade (צַדִי) – kof (קוֹף) – resh (רֵישׁ‎‬) – shin (שִׁין‬) – tav (תּו).
 
== Famadihana ny litera hebreo amin’nyamin'ny litera latina ==
 
=== Famadihana ny renisoratra hebreo amin’nyamin'ny litera latina ===
Alef (א) : tsy misy litera mifanandrify aminy nefa soratana hoe « ’ » indraindray raha eny ampovoan’ny teny soratana.
 
Bet (ב) : soratana hoe « b » na « v » (arakaraka ny fisian’ny ''dagesh'')
 
Gimel (ג) : soratana hoe « g » na « gh » (arakaraka ny fisian’ny ''dagesh'')
 
Dalet (ד) : soratana hoe « d » na « dh » (arakaraka ny fisian’ny ''dagesh'')
 
He (ה) : soratana hoe « h »
 
Vav (ו) : [v] na [w] soratana hoe « v » na « w »
 
Zayin (ז) : [z] soratana hoe « z »
 
Het (ח) : soratana hoe « kh »
 
Tet (ט) : soratana hoe « t »
 
Yod (י) : soratana hoe « i » (raha zanapeo) na « y » (raha renifeo)
 
Kaf (כ na ך) : soratana hoe « k » na « kh » (arakaraka ny fisian’ny ''dagesh'')
 
Lamed (ל) : soratana hoe « l »
 
Mem (מ na ם) : soratana hoe « m »
 
Nun (נ na ן) : soratana hoe « n »
 
Samekh (ס) : soratana hoe « s »
 
Ayin (ע) : [ʕ] tsy misy renisoratra mifanandrify aminy na soratana hoe «ʿ » na « ‘ » (hoatry ny faingo mihantona mivadika na faingo mihantona)
 
Pe (פ na ף) : soratana hoe « p » na « ph » na « f » (arakaraka ny fisian’ny ''dagesh'')
 
Tsade (צ na ץ) : soratana hoe « ts »
 
Kof (ק) : soratana hoe « k » na « q »
 
Resh (ר) : soratana hoe « r »
 
Shin (ש) : soratana hoe « s » na « sh » (arakaraka ny toeran’ny ''dagesh'')
 
Tav (ת) : soratana hoe « t » na « th » (arakaraka ny fisian’ny ''dagesh'')
 
Ny ankamaroan’ny [[Baiboly]] dia tsy manavaka ny fanononana roa izay marihin’ny fampisana ''dagesh''. Izany no anoratana sy amakiana hoe ''Abrahama'' fa tsy ''Avrahama,'' ohatra.
 
=== Fanoratana ny zanapeo hebreo amin’nyamin'ny abidy latina ho an’nyan'ny fanagasiana ===
Misy fomba roa azo anoratana ny zanapeo hebreo amin’ny litera latina ka ny voalohany manaja ny fomba fanoratra ny teny malagasy ary ny faharoa mameno ny banga amin’izany ka manampy ny litera « u » (jereo: [[Abidy malagasy]]).
 
==== Manaja ny fomba fanoratana ny teny malagasy ====
Ny fomba manaja ny fanoratana malagasy izay tsy ahitana ny litera « u » : tsy miavaka ny zanapeo lava sy ny zanapeo fohy satria ny tsindrimpeo ^ dia manova loko ny feo fa tsy manalava azy'','' izany hoe manalehibe ny fisokatry ny vava manonona.
 
Zanapeo fohy :
Ligne 233 ⟶ 237 :
[iː] « î »
 
Misy olana ny fampiasana ny litera « o » irery hanoratana ny ny [ɔ] sy ny [ɔ:] sy ny [u] ary ny [uː].
 
Hatramin’izay ny « ô » dia ampiasain’izay manoratra amin’ny teny malagasy ho an’ny fanononana [o] izay manakaiky ny [ɔ] fa tsy natao hanalavana ny feo.
Ligne 431 ⟶ 435 :
 
=== Fampiasana ny abidy hebreo hanoratana ny isa sy ny laharana ===
Tsy manana tarehin-tsoratra anoratana ny isa ny hebreo ka ny litera ao amin’nyamin'ny abidy ihany no ampiasainy amin’izany. Tamin’ny taonjato faharofaha-2 tal. J.K. no nanombohana nanao izany. Toy izao ny fomba atao : Nyny litera sivy voalohany anoratana ny venty (1 hatramin’ny 9).; Nyny litera sivy manaraka anoratana ny ampolony.; Nyny litera efatra farany anoratana ny anjatony.
{| class="wikitable"
|'''Litera'''
Ligne 506 ⟶ 510 :
|}
 
=== Fampiasana ny litera hebreo amin’nyamin'ny Gematria ===
Ny Gematria dia fomba fanadihadiana ny soratry ny Baiboly (na amin’nyamin'ny fiteny hebreo na amin’nyamin'ny fiteny grika) amin’nyamin'ny alalan’nyalalan'ny fampifanampiana ny isa mifandraika amin’nyamin'ny literan’nyliteran'ny teny (anarana na [[sokajin-teny]] hafa) iray na maro. Ireo soratra ao amin’nyamin'ny [[Testamenta Taloha]] no tena anaovan’nyanaovan'ny mpanadihady an’izanyan'izany nefa koa misy ny mampihatra an’izanyan'izany amin’nyamin'ny [[Testamenta Vaovao]] indrindra fa ao amin’ny [[Apokalypsin'i Jaona|Bokin’nyBokin'ny Apokalipsy]].
 
== Jereo koa: ==