Jiny: Fahasamihafan'ny versiona

Ny teny hoe ''jiny'' dia fanagasiana ny teny arabo hoe جِنّ / ''jinn'' (atao hoe جِنّي / ''jinnī'' io teny io raha milaza tokana). Ny teny hoe arabo hoe ''jinn'' dia avy amin'ny fototeny semitika hoe ''jnn'' (teny arabo: جَنّ / جُنّ‎, ''jann''), izay midika voalohany hoe "miery" na "manafina". NyMihevitra ny mpikaroka sasany dia mihevitra fa io teny io dia midika ara-bakiteny hoe "zavatra afenina amin'ny fahatsapana"<ref><small>''Edward William Lane. "[https://web.archive.org/web/20150408021742/http://www.tyndalearchive.com/tabs/lane/ An Arabic-English Lexicon]"''. [http://www.tyndalearchive.com/tabs/lane/ tahiry] p. 462.</small></ref> io teny io. Iray tarika amin'ny teny arabo hoe ''majnūn'' (izay midika hoe "itoeran-javatra" na "adala"), sy ''jannah'' ("zaridaina") ary ''janīn'' ("zaza am-bohoka")<ref><small>Wehr, Hans (1994). ''Dictionary of Modern Written Arabic'' (4 ed.). Urbana, Illinois: Spoken Language Services. p. 164. <nowiki>ISBN 978-0-87950-003-0</nowiki>.</small></ref>. Ny teny hoe ''jinn'' dia ampiasaina amin'ny fiteny arabo ho milaza maro ka ny endriny milaza tokana dia ''jinni''.

Tsy fantatra mazava ny niavian'ny teny arabo hoe ''jinn''. Ny mpikaroka sasany dia mampifandray an'io teny io amin'ny teny latina hoe ''genius,'' vokatry ny fampifangaroam-pivavahana tamin'ny andron'ny Empira romana tamin'ny nanjakan'i Tiberio Aogosto<ref><small>Amira El-Zein ''Islam, Arabs, and Intelligent World of the Jinn'' Syracuse University Press 2009 <nowiki>ISBN 9780815650706</nowiki> page 38</small></ref>, nefa iadian-kevitra izany fisampanafisampanan-teny izany dia iadian-kevitra.

Misy koa ny milaza fa ny teny hoe ''jinn'' dia avy amin'ny teny arameana hoe ''ginnaya'' (siriaka: ܓܢܬܐ‎) izay midika hoe "andriamanitra mpiaro" na "mpiambina". Ny hafaMilaza koa diany milazahafa fa avy amin'ny anaran'ny fanahy vavy ao amin'ny Avesta (bokin'ny finoana persiana) hoe ''Jaini'' io teny io izay isan'ny zavaboary maro ao amin'ny finoana efa tany alohan'ny anganom-pinoana zoroastriana tany Iràna<ref><small>Tisdall, W. St. Clair. ''The Original Sources of the Qur'an'', Society for Promoting Christian Knowledge, London, 1905</small></ref> <ref><small>''The Religion of the Crescent or Islam: Its Strength, Its Weakness, Its Origin, Its Influence'', William St. Clair Tisdall, 1895</small></ref>.

NyMpiaro ny poeta sady ahazoany aingampanahy ny sasany amin'ireo fanahy ireo, araka ny angano talohan'ny nisianan'ny fivavahana silamo, dia mpiaro ny poeta sady ahazoany aingampanahy: izy ireo no tao hoe ''hawāǧis'' (raha milaza tokana: ''hāǧis'')<ref><small>Amira El-Zein ''Islam, Arabs, and Intelligent World of the Jinn'' Syracuse University Press 2009 ISBN 9780815650706page 34</small></ref>. Mivondrona ho foko sy vahoaka ary fanjakana izy ireo, sahala amin'ny olombelona, manana lalàna izy ary manana ny fivavahany (isan'izany ny fivavahan'ny olombelona satria "''ny mpaminany sasany dia nalefan'Andriamanitra any amin'ireo jiny sy ny olona''" araka ny voalaza ao amin'ny Koràna manao hoe: "Izaho (Andriamanitra) tsy namorona ny Jiny sy ny Olombelona afa-tsy ny hanompo Ahy" (Sorata 51.56).

Araka ny voalazan'ny Koràna ao amin'ny sorata Ar-rahmān ("Ilay Be Indrafo") -, ny jiny dia zavaboary noforoninannoforonina tamin'ny afo: "¹⁴''Noforoniny tamin'ny tanimanga maneno ny olombelona sahala amin'ny vilany tany'' ;¹⁵''ary noforoniny tamin'ny lelafo avy amin'ny afo tsy misy setroka ny jiny''".

"Ary rehefa notetenintsika ny Anjely hoe: "mandohaleha eo anatrehan'i Adama ianareo", dia nandohalika izy ireo -, afa-tsy i Iblisy izay isan'ireo jiny sady izay niodina tamin'ny didin'ny Tompony" (Koràna 18.50).

"Tsara noho izy aho : noforoninao tamin'ny afo aho, fa izy kosa noforoninao tamin'ny tanimanga" (Sorata 38.76)

"Ianareo izay nino! Arovy ny tenanareo sy ny ankohonanareo amin'ny afo izay hosoronana amin'ireo olona sy vato -, hambenan'ny anjely masiaka sy sarotiny izay tsy mahay tsy manaja an'i Allah amin'izay anirahany azy sady manatanteraka izay andidiana azy." (SourateSorata 66.6)

Io fanan'ny jiny safidy io no nahafahan'i Satana tsy hanoa an'Andriamanitra sy ahafahana manasazy azy -, araka ny voalaza ao amin'ny Koràna. Ny jiny dia mety hino an'Andriamanitra na tsy hino (Sorata ''Adh-Dhariyat'' 51.56)

Voalaza fa nisy jiny ratsy izay nanaraka foana ny mpaminany Mohamady izay niafara tamin'ny fiovam-po ka lasa jiny tsara talohan'ny nahafatesany vokatry ny nanarahany maso ny asan'i Mohamady.