Sabata (jiosy): Fahasamihafan'ny versiona

Contenu supprimé Contenu ajouté
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
kAucun résumé des modifications
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
kAucun résumé des modifications
Andalana faha-1:
[[Sary:Jerusalem Kotel night 9082.JPG|vignette|352x352px|Fitsenana ny Sabata ao amin'ny Rindrina Atsinanana amin'ny Zoma hariva ao Jerosalema.]]
Ny '''Sabata''' izay atao hoe '''''Shabbat''''' na '''''Shabbos''''' amin' ny [[Fiteny hebreo|teny hebreo]] dia andro fitsaharana izay mifanandrify amin' ny andro fahafito amin' ny herinandro jiosy, izany hoe ny [[Asabotsy]]. Araka ny voalaza ao amin' ny [[Baiboly]] dia nasain' Andriamanitra notandreman' ny [[Zanak'i Israely|Zanak' i Israely]] ny andro Sabata.
 
== Fiforonan-teny ==
Ny fototenin' ny hoe ''shabbat'' dia שב / shev izay niavian' ny hoe לשבת / ''lashevet'' "mipetraka". Ny hoe ''shevita'' dia iray tarika amin' io sady midika hoe "mitokona". Ny teny hoe שָׁבַת / ''shabbat'' dia midika hoe "fitsaharana" - izany hoe "fijanonana tsy hiasa". Ny hoe ''Yom shabbat'' dia tsy midika hoe "andro fahafito" (יוֹם הַשְּׁבִיעִי / ''Yom hashevi'') fa "andro tsy fanaovana / tsy fiasana". Tsy misy fifandraisany mivantana ny hoe שָׁבַת / ''shabbat'' sy ny hoe שְּבַע / ''sheva.''
 
== Ny Sabata araka ny Baiboly ==
 
==== Ao amin' ny Testamenta Taloha ====
Voaresaka ao amin'ny ao amin'ny [[Testamenta Taloha]] ao amin' ny [[Baiboly]] ny amin' ny Sabata: ao amin' ny [[Bokin'ny Genesisy|Genesisy]], ao amin' ny [[Bokin'ny Eksodosy|Eksodosy]], ao amin' ny [[Bokin'ny Deoteronomia|DeoteronomiaDeoterônômia]] ary ao amin' ny [[Bokin'ny Levitikosy|Levitikosy]]. Hita ao amin' ireo [[Nevi'im|bokin' ny mpaminany]] sy ny [[Ketuvim|soratra hafa]] koa ny amin' ny Sabata.
 
<small>"2 Ary tamin'ny andro fahafito dia vitan'Andriamanitra ny asa efa nataony; ary dia nitsahatra tamin'ny andro fahafito Izy tamin'ny asany rehetra izay efa nataony. 3 Ary Andriamanitra nitahy ny andro fahafito sy nanamasina azy, satria tamin'izany no nitsaharan'Andriamanitra tamin'ny asany rehetra izay noforoniny tamin'ny nanaovany azy." (Gen. 2.2-3)</small>
Andalana faha-16:
<small>"12 Mitandrema ny andro Sabata hanamasima azy, araka izay nandidian'i Jehovah Andriamanitrao anao. 13 Henemana no hiasanao sy hanaovanao ny raharahanao rehetra. 14 Fa Sabatan'i Jehovah Andriamanitrao ny andro fahafito; koa aza manao raharaha akory ianao amin'izany, na ny zanakao-lahy, na ny zanakao-vavy, na ny ankizilahinao, na ny ankizivavinao, na ny ombinao, na ny borikinao, na ny biby fiompinao rehetra, na ny vahininao izay tafiditra eo am-bavahadinao; mba hitsaharan'ny ankizilahinao sy ny ankizivavinao tahaka anao koa. 15 Ary tsarovy fa andevo tany amin'ny tany Egypta ianao, ka tanana mahery sy sandry nahinjitra no nitondran'i Jehovah Andriamanitrao anao nivoaka avy tany; izany no nandidian'i Jehovah Andriamanitrao anao hitandrina ny andro Sabata." (Deo. 5.12-15)</small>
 
==== Ao amin' ny Testamenta Vaovao ====
Voaresaka ao amin'ny [[Testamenta Vaovao]] koa ny amin'ny Sabata.
 
Andalana faha-32:
* Hebreo: 4.1-11.
 
== Ny Sabata jiosy amin' izao fotoana izao ==
Amin' izao ny andro Sabata dia manomboka amin' ny [[Zoma]] hariva, 18 mn alohan' ny filentehan' ny masoandro ka mifarana amin' ny [[Asabotsy]] aorian' ny fisehoan' ny kintana telo antonontonony (40 mn eo ho eo aorian' ny filentehan' ny masoandro), izany hoe eo anelanelan' ny 25 ora sy 25 ora 30 mn arakaraka ny fizaranfizaràn-taona.
 
Zava-dehibe indrindra ao amin' ny [[jodaisma]] ny andro Sabata ka hajain' ny Jiosy fatratra. Ny olona tsirairay dia tokony hampitsahatra na hampihena araka izay azo atao ny asa rehetra amin' ny andro Sabata mba hifantohany amin' ny fianakaviany sy ny ankohonany.
 
Ny fotoana fanampiny atao hoe ''osefet Shabbat'' alohan' ny filentehan' ny masoandro dia tsy voatery ho 18 mn ho an' ny toerana rehetra, ho an' ny toerana sasany dia maharitra 22 hatramin' ny 24 mn izany, ny ao Safed dia maharitra 30 mn, ny ao Jerosalem 40 mn. Ny ao Maale Adumim sy Petach Tikvah dia mitovy amin' i Jerosalema. Ny fanombohan' ny Sabata dia atao hoe מובאי שבת / ''Movaé Shabbat'' ("fidiran'ny sabata") ary ny fahataperany atao hoe מוצאי שבת / ''Motsaé Shabbat'' ("fivoahan' ny sabata"). Ao amin' ny [[Bokin'ny Eksodosy|Bokin' ny Eksodosy]] no ahitana andalana mampanaja ny Sabata.
 
Andro tsy fiasana ara-panjakana ny andro Sabata ao amin' ny [[Israely|Fanjakan' i Israely]] ka mahazo ny trano fivarotana sy ny fitaterana izany. Maro ny teny manondro anaran' andro avy amin' io teny hebreo ''Shabbat'' io, isan' izany, na dia tsy amin' ny fomba mivantana aza, ny teny malagasy hoe ''Asabotsy'' izay mifanandrify aminy.
 
== Jereo koa: ==
 
* [[Tetiandro hebreo]]