Fitsanganan-ko velona: Fahasamihafan'ny versiona
Contenu supprimé Contenu ajouté
Nanitatra |
Nanitatra |
||
Andalana faha-3:
== Fitsanganan-ko velona araka ireo fivavahana nisy taloha ==
===
Ny fiheverana ny amin' ny fitsanganana amin' ny maty dia hita ao amin' ny soratry ny fivavahana taloha tany Afovoany Atsinanana. Ny soratra vitsy tao amin' ny fivavahan' ny [[Ejipta tamin'ny Andro Taloha|Egiptiana]] sy ny [[Kanaana (faritra)|Kanaanita]] dia miresaka an-kolaka ny amin' ny fahafatesana sy ny fitsanganan' ny andriamanitra toa an' i [[Ôsirisy]] sy i [[Baala]]. I Sir James Frazer, ao amin' ny bokiny ''The Golden Bough'' dia mitatitra ny amin' ireo andriamanitra maty avy eo teraka indray ireo, nefa maro amin' ireo ohatra ireo, araka ny mpandinika maro, no tsy manova endrika ny soratra loharano. I Tryggve Mettinger dia manohana, ao amin' ny bokiny vao nivoaka tsy ela, fa ny fotsanganana sy ny fiverenana amin' ny fahabelomana dia zava-dehibe amin' ny andriamanitra Baala (''Baal''), Melkarta (''Melqart''), Adônisy (''Adonis''), Esmona (''Eshmun''), Ôsirisy (''Osiris'') ary Domozy (''Dumuzi'').
=== Araka ny fivavahan' ny Grika taloha ===
A amin' ny fivavahana grika taloha, nisy lehilahy sy vehivavy vitsivitsy izay nanjary tsy mety maty ara-batana rehefa nitsangana tamin' ny maty. I Asklepiôsy dia novonoin' i [[Zeosy]], mba hatsangana amin' ny maty sy hovana ho andriamanitra lehibe. i Akileosy, rehefa avy nisy namono, dia nesorin' i Tetisy, andriamanibavy reniny, avy tao amin' ny afom-pandevenana azy, ka nentina tany Leokê na tao amin' ireo Saha Elisea na tao amin' ireo Nosin' ny Olontsambatra mba ho lasa tsy mety maty. I Memnôna, izay nobonoin' i Asily, dia toa nitovy amin' izany koa. I Alkmena, i Kastôro, i Heraklesy ary i Melikertesy dia isan' ireo olona izay indraindray heverina ho nitsangan-ko velona ho lasa tsy mety maty ara-batana. Araka an' ny ''Tantara'' nosoratan' i Herôdôtesy, tamin' ny taonjato faha-7 tal. J.K. ny olonkendry Aristeasy avy any Prôkônesôsy dia hita maty, rehefa avy nanjavon tsy hita ny avy tao amin' ny efitrano nihidy tamin' ny fanalahidy. Taty aoriana dia hita izy, tsy vitan' ny hoe nitsangan-ko velona fotsiny, fa nandray ny tsy feteza-maty.
Maro amin' ireo izay nandray anjara tamin' ny ady tany Trôia sy tany Tebay, toa an' i Menelaôsy sy i Kleômedesy avy any Astopalea, dia lazaina koa fa niova ho tsy mety maty ara-batana, nefa tsy nandalo fahafatesana mialoha.
== Fitsanganan-ko velona araka ireo fivavahana abrahamika ==
===
==== Ao amin' ny Testamenta Taloha ====
Ligne 18 ⟶ 23 :
Ny [[Sadoseo]] na Sadoseanina dia ireo mpikambana amin' ny antoko iray amin' ny antoko efatra lehibe amin' ny [[fivavahana jiosy]] tamin' ny [[Andro Taloha]] tao [[Jodea]] (na Jodia) tamin' ny taonjato faha-2 tal. J.K. sy taonjato voalohany taor. J.K. Tsy inoany ny fitsanganan-ko velona. Miavaka amin' ny Fariseo (na Farizianina) ny Sadoseo noho izy ireo tsy mino ny fitsanganan' ny tena amin' ny maty. Ny Sadoseo dia tsy mino ny [[Tsy feteza-maty|tsy feteza-mati]]<nowiki/>n' ny [[Fanahin'ny vatana|fanahin' olombelona]] sady mandà ny fisian' ny [[anjely]].
===
Isan' ireo finoana lehibe ao amin' ny [[Kristianisma|Kristiana]] ny fitsangana-ko velona. Mifandray amin' ny [[fitsarana farany]] hataon' Andriamanitra amin' ny olona rehetra izany. Ny olona nanao ny tsara fahavelony, araka ny didin' Andriamanitra, sy voavela heloka dia hitsangana ho amin' ny fiainana ao amin' ny [[Fanjakan'Andriamanitra|Fanjakan' Andriamanitra]]. Ireo olona nanao ny ratsy sy tsy nibebaka dia halefa any amin' ny [[gehena]] na ny [[helo]].
Ligne 35 ⟶ 40 :
Amin' ny [[eskatôlôjia]] kristiana dia amin' ny [[andro farany]] no hananganana ny maty rehefa voapetraka ny Fanjakan' Andriamanitra. Ny [[Epistilin'i Paoly|Epistily nosoratan' i Paoly]] no mamelabelatra ny fampianarana sy ny finoana ny fitsanganan' ny vita [[batisa]] (na batemy) ho amin' ny fahavelomana. Hitsangan-ko velona ny maty rehetra ka izay nanao ny tsara hitsangana ho amin' ny fiainana fa ny mpanao ratsy kosa hitsangana ho amin' ny fitsarana fanamelohana amin' ny andron' ny [[Fitsarana farany]] (Joany 5.29). Nilaza mazava ny apôstôly [[Paoly (apôstôly)|Paoly]] fa hitsangana ny vatan' ny olona (1Kôr. 15; 1Tes. 4.14-16).
===
Amin' ny silamo, ny fitsanganan-ko velona dia mifamatotra amin' ny [[fitsarana farany]]. Ny mpaminany [[Mohamady]] no olona voalohany hitsangan-ko velona. Na dia izany anefa, eto an-tany, araka ny [[Kor'any]], i Mosesy (na [[Mosesy araka ny silamo|Mosa]]) araka ny soràta 2 sy i Jesoa (na [[Jesoa araka ny silamo|Isa]]) araka ny soràta 2, dia nanatanteraka fananganana amin' ny maty tamin' ny alalan' ny fahagagana araka ny sitrapon' i [[Allah]] (Soràta 5.110; 2.73). Ireo fananganana amin' ny maty ireo dia tsy tanteraka raha tsy araka ny sitrapon' i Allah. Andriamanitra irery manko no manana izany fahefana izany. Maro ireo andakana ao amin' ny Kor'any milaza izany (Soràta 2.56; 2.244; 2.259)
| |||