Bokin' i Jôsoa: Fahasamihafan'ny versiona

Contenu supprimé Contenu ajouté
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
k nanova ny anaran'i Bokin'i Josoa ho Bokin' i Jôsoa i Thelezifor
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
kAucun résumé des modifications
Andalana faha-1:
[[Sary:Joshuah Ordering the Sun to Stand Still. ca 1743-1744. Joseph Marie Vien.jpg|vignette|302x302px|''Nampijanona ny masoandro i Josoa'', nataon'i Joseph-Marie Vien]]
Ny '''Bokin' i JosoaJôsoa''' na '''Bokin' i Jôsoe''' dia boky ao amin' ny [[Testamenta Taloha]] ao amin' ny [[Baiboly]] kristiana sy ao amin' ny boky masin' ny Jiosy ([[Tanakh]]). Mitantara ny nahazoan' ny [[Zanak'i Israely|Zanak' i Israely]] ny tany nampanantenain' [[Andriamanitra (tokana)|Andriamanitra]] ny razambeny, dia i [[Kanaana (faritra)|KananaKanaana]], ny Bokin' i JosoaJôsoa. Maneho ny tsy fivadihan' Andriamanitra amin' ny fampanantenana nataony io boky io. Asehony koa anefa fa izay mivadika amin' Andriamanitra dia ho resy. Amin' ny teny fohy dia maneho ny fitondrana sy ny [[Famonjena|famonjen]]' Andriamanitra ny olony ilay boky.
 
Ny Bokin' i JosoaJôsoa dia isan' ireo atao hoe [[Boky ara-tantara (Baiboly)|boky ara-tantara]] ao amin' ny Baiboly kristiana, fa bokin' ny mpaminany na bokim-paminaniana (hebreo: ''[[Nevi'im]]'') kosa izy ao amin' ny [[Tanakh]], izay manasokajy azy ho isan' ireo "mpaminany taloha". Tokony ho tany an-tenantenan' ny taonjato faha-10 tal. J.K. no nanoratana ny ankabeazan' ny lahatsoratra hita ao amin' ny boky.
 
== Fiforonan-teny ==
Ny hoe ''Bokin' i JosoaJôsoa'' na ''Bokin' i Jôsoe'' dia fanagasiana ny anaran' ny boky amin' ny [[Fiteny hebreo|teny hebreo]] hoe ''ספר יהושע / Sefer Yehoshua''. Ny hoe ''Yehoshua'' dia atao amin' ny [[Fiteny anglisy|teny anglisy]] hoe ''Joshua'' ka izany no nakan'ny [[Baiboly malagasy|Baibolyprôtestanta protestantaamin' ny teny malagasy]] ny hoe ''Josoa'' fa amin' ny [[Fiteny frantsay|teny frantsay]] kosa dia ''Josué'' ka avy amin' io indray no nakan' ny [[Baiboly katolikakatôlika amin'ny teny malagasy|Baiboly katôlika amin' ny teny malagasy]] ny hoe ''Jôsoe''.
 
== Ny amin' ny fanoratana ny Bokin' i JosoaJôsoa ==
 
=== Ny nanoratana ny boky, araka ny lovantsofina ===
Ny lovantsofina jiosy dia milaza fa i [[JosoaJôsoa]] (na Jôsoe) no nanoratra io boky io. Nampitondraina ny anaran' i JosoaJôsoa ilay boky satria izy no olona voaresaka betsaka sady manana ny maha izy azy indrindra ao anatiny. I JosoaJôsoa dia ilay lehilahy nanampy an' i [[Mosesy]] (na Môizy) tamin' ny fitarihana ny [[Zanak'i Israely|Zanak' i Israely]] avy any [[Ejipta tamin'ny Andro Taloha|Ejipta]] hankany amin' ny tany [[Kanaana (faritra)|KananaKanaana]] sady lasa mpitarika an' io vahoaka io taorian' ny nahafatesan' i Mosesy.
 
=== Ny fanoratana ny boky, araka ny fikarohana ankehitriny ===
Ny sasany amin' ny mpikaroka momba ny Baiboly dia milaza fa fitambaran-tsoratr' olona samihafa sady avy amina loharano samihafa ny Bokin' i JosoaJôsoa. Toy izao ny tokony ho fisehon' izany ara-potoana:
# Fanoratana voalohany izay ahitana indrindra ny toko voalohany hatramin' ny toko faha-12 tamin' ny taonjato faha-7 tal. J.K., tamin' ny andron' ny mpanjaka [[Josia (mpanjakan'i Jodà)|Josia]].
# Fanampiana lahatsoratra [[deoteronomista|deoterônômista]] tamin' ny taonjato faha-6 sy faha-5 tal. J.K.
# Fanampiana lahatsoratra momba ny asan' ny mpisorona, indrindraindrindra tamin' ny taonjato faha-5 sy faha-4 tal. J.K. (Toko 3-5; 20-22; 24).
# Fanampiana lahatsoratra samihafa tamin' ny taonjato faha-2 tal. J.K.
 
== Ny fizaràna ny boky ==
Azo zaraina roa na telo ny Bokin' i JosoaJôsoa, ka ny fizaràna voalohany dia mahafaoka ny toko voalohany hatramin' ny toko faha-12. Ny fizaràna faharoa dia manomboka eo amin' ny toko faha-13 hatramin' ny toko faha-21. Ny fizarana fahatelo dia manomboka eo amin' ny toko faha-22. Raha fizaràna roa fotsiny no atao dia manomboka amin' ny toko faha-13 ka miafara amin' ny toko faha-24 ny fizaràna faharoa. Misy koa ny mizara ny boky ho efatra na mihoatra aza.
 
=== Ny nahazoan' ny Zanak' i Israely ny tany KananaKanaana (JosJôs. 1 - 12) ===
Ny fizaràna faharoa dia manomboka eo amin'ny toko faha-13 hatramin'ny toko faha-21. Ny fizarana fahatelo dia manomboka eo amin'ny toko faha-22. Raha fizaràna roa fotsiny no atao dia manomboka amin'ny toko faha-13 ka miafara amin'ny toko faha-24 ny fizaràna faharoa. Misy koa ny mizara ny boky ho efatra na mihoatra aza.
 
=== Ny nahazoan'ny Zanak'i Israely ny tany Kanana (Jos. 1 - 12) ===
[[Sary:Tissot The Taking of Jericho.jpg|vignette|''Ny fakana ny mandan'i Jeriko'', nataon'i James Jacques Joseph Tisso]]
Ny fizaràna voalohany izay mitantara ny nahazoan' ny [[Zanak'i Israely|Zanak' i Israely]] ny tany nampanantenain' Andriamanitra azy, dia ny tany [[Kanaana (faritra)|KananaKanaana]]. Betsaka ireo tanàna azon' ny Israelita noho ny fanampian' Andriamanitra azy ka ny sasany amin' izany dia azo tamin' ny fomba [[Fahagagana|mahagaga]]. Ohatra amin' izany ny nandrodanana ny mandan' i [[JerikoJerikô]] (na Jerikao) tamin' ny alalan' ny fitsofana trompetratrômpetra, ny nampijanonan' Andriamanitra ny [[masoandro]] sy ny [[volana]] mba hanohizan' ny Israelita ny ady ka handreseny, ny nandatsahan' Andriamanitra [[havandra]] handripaka ny miaramilan' ireo firenena fahavalo, sns. Io fizaràna io ihany koa no maneho fa tsy manampy ny Zanak' i Israely Andriamanitra rehefa tsy manaja ny [[Fanekem-pihavanana]] izy ireo. Izany, ohatra, no naharesy azy tamin' ny ady nataony tao Ay (na Hay) (JosJôs. 7.1-12).
 
=== Ny fizaràna ny tany tamin' ireo fokon' i Israely (JosJôs. 13 - 21) ===
Amin' ity fizaràna ity no ilazana ny [[Fokon'i Israely|foko roa ambin' ny folo]] sy ny antsipiriany momba ny anjara tany nomena azy ireo tsirairay. Nisy ny foko izay efa nahazo ny anjarany tamin' i [[Mosesy]] (na [[Môizy]]) talohan' ny nidirana tao KananaKanaana. Ambara ao koa ny fomba nizarana ny tany, dia ny fanaovana antsapaka. Nisy koa ny fanokanana tanàna fialokalofan' izay nahafaty olona tsy nahy. Ny [[Fokon'i Levy|Levita]] ihany no tsy nahazo anjara tany manokana fa nomena tanàna ao amin' ny foko hafa rehetra.
 
=== Ny hafatra farany nataon' i JosoaJôsoa (JosJôs. 21 - 24) ===
Efa antitra i [[JosoaJôsoa]] tamin' ny nahavitana ny fakàna sy ny fizaràna ny tany [[Kanaana (faritra)|KananaKanaana]] ka nanao hafatra farany ny amin' ny tsy tokony hakan' ny [[Zanak'i Israely|Zanak' i Israely]] tahaka ny fanaon' ireo firenena manodidina azy, ny tsy hifangaroany aminy, ny tokony hitandremany ny lalàna ary ny fampahatsiahivany ny halehiben' ny herin' Andriamanitra sy ny fanatanterahany ireo fampanantenana izay nataon' Andriamanitra. Nilaza koa i JosoaJôsoa fa raha misaraka amin' Andriamanitra ny Israelita ka manompo andriamani-kafa dia ho tonga ireo firenena manodidina ka handripaka azy. Nitady ny valin-tenin' ireo [[Israelita]] i JosoaJôsoa ho fanamafisana ilay Fanekem-pihavanana eo amin' Andriamanitra sy ny Zanak' i Israely. Nilaza iretsy farany fa hanompo an' Andriamanitra.
 
== Jereo koa ==
'''Boky ara-tantara protokanonikaprôtôkanônika:'''
 
* [[Bokin' i JosoaJôsoa]] (na Jôsoe)
 
*[[Bokin'ny Mpitsara|Bokin' ny mpitsara]]
*[[Bokin'i Rota|Bokin' i Rota]]
*[[Boky voalohan'i Samoela|Boky voalohan' i Samoela]]
*[[Boky faharoan'i Samoela|Boky faharoan' i Samoela]]
*[[Boky voalohan'ny Mpanjaka|Boky voalohan' ny Mpanjaka]]
*[[Boky faharoan'ny Mpanjaka|Boky faharoan' ny Mpanjaka]]
*[[Boky voalohan'ny Tantara|Boky voalohan' ny Tantara]]
*[[Boky faharoan'ny Tantara|Boky faharoan' ny Tantara]]
*[[Bokin'i Ezra|Bokin' i Ezra]] (na Esdrasa)
*[[Bokin'i Nehemia|Bokin' i Nehemia]]
 
'''Boky ara-tantara deoterokanonikadeoterôkanônika:'''
 
*[[Bokin'i Tobia|Bokin' i Tôbia]]
*[[Bokin'i Jodita|Bokin' i Jodita]]
*[[Boky voalohan'ny Makabeo|Boky voalohan' ny Makabeo]]
*[[Boky faharoan'ny Makabeo|Boky faharianfaharoan' ny Makabeo]]
 
[[sokajy:Bokin'ny Testamenta Taloha]]