Kimpa Vita: Fahasamihafan'ny versiona

Contenu supprimé Contenu ajouté
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
kAucun résumé des modifications
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
kAucun résumé des modifications
Andalana faha-8:
 
Etsy an-daniny dia maro ireo andriana kôngô nanohana azy ka isan' izany i Hipolita vadin' i Pedro IV sy i Pedro Constantinho da Silva<ref><small>I Pedro Constantinho da Silva dia andrianahy tao amin' ny fanjakan' i Kôngô.</small></ref>, iray amin' ireo jeneraly tao amin' ny tafiky ny mpanjaka, ary maro ireo izay tonga niorim-ponenana niaraka amin' i Kimpa Vita tao São Salvador, teo amin' ny tperana nisy ny sisam-paharavan' ny katedraly taloha<ref><small>Nalain' i Pedro IV indray ho fananany i São Salvador tamin' ny taona 1696, nefa nilaozany izany taty aoriana noho ny fatahorany ny mety hisian' ny fanfihan' ny mpanjaka tao akaikiny.</small></ref>. Nampianatra i Kimpa Vita fa i [[Jesoa]] sy ireo mpianany ary olona maro resahina ao amin' ny [[Baiboly]] dia mainty hoditra ary ny ankamaroany dia Bisy Kôngô (''Bisi Kongo''). Ny mpanjaka António I (na ''Nvita Nkanga'', amin'ny [[Fiteny kikôngô|teny kikôngô]]) dia tokony ho heveriba ho "mesia", ary i Kimpa Vita tenany dia nilaza tena ho itoeran' ny fanahiny. Nisy nilaza fa maty isaky ny Zoma izy ary [[Fitsanganan-ko velona|mitsangan-ko velona]] isaky ny Alahady rehefa avy nihaona amin' Andriamanitra mandritra ny roa andro. Novan' i Kimpa Vita ny vaka katôlika sasany, indrindra ny "''Ave Maria''" sy ny "''Salve Regina''", izay novany hoe "''Salve Antoniana''".
[[Sary:Kimpa Vita ´s statue in Angola.jpg|vignette|Sarivongan' i Kimpa Vita]]
Nantsona hoe ''antônianisma'' (''antonianismo'' amin' ny [[Fiteny pôrtogey|teny pôrtogey]]) izany fihetsiketsehana izany ary ''Antôniana'' ireo mpanaraka azy; nanana misionera izay nampiely ny [[Foto-pampianarana|foto-pampianarany]] tao amin' ny faritra hafa ao amin' ny fanjakn' i Kôngô izy. Ekeny ny fahefan' ny [[papa]] nefa halany ny misionera eorôpeana, izay niasa indrindra tamin' ny morontsitaka atlantika. Nanahy ny amin' ny fahombiazana azon' io fihetsiketsehana antonianista io i Pedro IV ka nampisambotra azy sy nanameloka azy hodorana velona miaraka amin' ny zanany tamin' ny taona 1706, taorian' ny fitsarana azy ho mpampanao [[fampianaran-diso]] (herezia), teo anatrehan' ny fitsarana sivily izay nahitana an' ireo misionera kapotsinô mpanolotsaina, dia i Bernardo da Gallo sy i Lorenzo da Lucca.
 
Andalana faha-16:
Na dia resy aza ireo mpianar' i Kimpa Vita tamin' ireo taona manaraka (resin' i Pedro IV tamin' ny taona 1709 i Pedro Constantinho da Silva), ny antonianisma dia nitohy ihany taorian' ny fahafatesan' ilay mpanorina azy. Niady tamin' ny [[antônianisma]] ny misionera katôlika tamin' ny taonjato faha-18 sy faha-19.
 
Ny [[mesianisma]] kôngôley y angôley tamin' ny taonjato faha-20 (dia ny [[matsoanisma]] sy ny [[kimbangisma]] ary ny [[tôkôisma]]), izay mbola velona ankehitriny dia mampahatsiaro hatrany ny amin' i Kimpa Vita izy antsina indraindray hoe "Jeanne d'Arc kôngôley" (frantsay: "''Jeanne d'Arc congolaise''") noho ny fifanahafan' ny zontram-piainany sy ny an'i Jeanne d'Arc izay nodorana velona tao Rouen<ref><small>I Rouen ankehitriny dia kaominina ao amin' ny tapany avaratra-adrefan' i Frantsa izay andalovan' ny renirano Seine.</small></ref> tamin' ny taona 1431. Ny oniversiten' i Uíge ao Angôla dia nomena ny anarana hoe nanomboka tamin' ny taona 2009.
 
== Jereo koa ==
 
* [[Mesianisma]]
* [[Teôlôjian'ny fanafahana]]
 
== Loharano sy fanamarihana ==