Mpaminanin' i Israely

Ny mpaminanin' i Israely dia olona manana fahafahana hamantatra ny zava-kitranga amin' ny hoavy amin' ny alalan' ny tsindrimandry avy amin' Andriamanitra, ka manambara izany mialoha amin' ny alalan' ny teniny mivantana na ny soratra ataony sady mitenenana amin' ny anaran' Andriamanitra hampita ny hafany. Hetsehin' Andriamanitra sady miasa amin' ny anaran' Andriamanitra ny mpaminany ka mety hifanohitra amin' ny hevitry ny mpiara-belona aminy izy noho izany. Ao amin 'ny fivavahana jiosy ny mpaminany dia manambara ny zava-doza mety hitranga tokoa raha tsy miova fitondran-tena ny vahoaka, ary ireo mpaminany ireo dia mampiseho famantarana sy fahagagana mba hinoana izay voalazany. I Abrahama no mpaminany voalohany voalaza ao amin' ny Torah. Atao hoe נביאים / nevi'im na nebhi'im ny mpaminany amin' ny teny hebreo.

Ny mpaminany ao amin' ny Tanakh

Ny mpaminany "mpanoratra"

Anarana anondroana ny fizaràna faharoa ao amin' ny Baiboly jiosy amin'ny teny hebreo (na Tanakh) ny hoe Nebhi'im na Nevi'im. Ny boky nosoratan' ny mpaminany lazaina araka ny lovantsofina jiosy fa nanoratra no avondrona amin' io anarana hoe Nevi'im io. Ireo mpaminany nanoratra ireo dia sokajina ho mpaminany taloha (hebreo: נביאים ראשונים / Nevi'im Rishonim) sy mpapinany taoriana (hebreo: נביאים אחרונים / Nevi'im Aharonim).

I Mosesy na Môizy, izay lazaina fa lehibe indrindra, dia ataon' ny lovantsofina jiosy fa nanoratra ny Torah (ny boky dimy voalohany ao amin' ny Baiboly), nefa tsy isaina ao amin' io atao hoe Nevi'im io. Matetika ireo mpaminany ireo dia tsy mankasitraka ny fahefana ara-pôlitika fa mitsikera na manohitra azy.

Ireto avy ireo mpaminany ireo: Jôsoa, i Samoela, i Isaia, i Jeremia, i Ezekiela, ireo mpaminany madinika roa ambin' ny folo (i Hôsea, i Jôela, Amôsa, Ôbadia, i Jônà, i Mikà, i Nahoma, i Habakoka, i Zefania, i Hagay, i Zakaria, i Malakỳ). Marihina fa na dia lazaina araka ny lovantsofina fa nanoratra bokim-paminaniana i Daniela dia tsy voasokajin' ny Jiosy ho isan' ny "Mpaminany".

Ny mpaminany hafa

Tsy ireo fotsiny noho izany no mpaminanin' i Israely fa maro. Ireto avy ireo mpaminany hafa ireo: i Abrahama, i Aarona, i Mosesy, i Eldada, i Medada, i Gada, i Natàna, i Ahia avy any Silo, i Jeho, i Elia, i Elisa, Jeedo, i Semaia, i Ido, i Obeda, i Odeda, i Asafa ary i Oria. Ireto ny mpaminany vavy: Miriama (anabavin' i Mosesy sy Aarona), i Debora, i Holda ary i Noadia.

Ny mpaminany araka ny Talmoda

Araka an' i Rashi dia nisy mpaminany lahy miisa 48 sy mpaminany vavy miisa 7 tao amin' ny jodaisma. I Malakia no heverina ao amin' ny jodaisma ho mpainany farany. Araka ny lovantsofina jiosy, ny vanipotoan' ny mpaminany, iay atao hoe Nevuah, dia nifarana tamin' i Hagay sy i Zakaria ary i Malakia, izay fotoana nialan' ny fanatrehan' Andriamanitra (hebreo: שכינה‎ / sekina) avy tao amin' ny vahoakan' i Israely.

Ireo mpaminany lahy 48

1. Abrahama
2. Isaaka
3. Jakôba
4. Mosesy
5. Aarôna
6. Jôsoa
7. Fineasa
8. Elkana
9. Ely
10. Samoela
11. Gada
12. Natana
13. Davida
14. Sôlômôna
15. Idô
16. Mika zanak' i Imla
17. Ôbadia
18. Ahia Silônita
19. Jeho zanak' i Hanany
20. Azaria zanak' i ÔdedA
21. Jahaziela Levita
22. Eliezera zanak' i Dodavaho
23. Hôsea
24. Amôsa
25. Mikà Môrastita
26. Amôza
27. Elia
28. Elisa
29. Jôna zanak' i Amitay
30. Isaia
31. Jôela
32. Nahoma
33. Habakoka
34. Zefania
35. Oria
36. Jeremia
37. Ezekiela
38. Semaia
39. Baroka
40. Neria
41. Seraia
42. Meseia
43. Hagay
44. Zakaria
45. Malakia
46. Môrdekay Bilsana
47. Ôdeda
48. Hanany

Ireo mpaminany vavy fito

1. Saraha
2. Miriama
3. Debôra
4. Hana
5. Abigaila
6. Holda
7. Estera