Lalàna Kanônika

Ny Lalàna Kanônika na Lalàna Kanôna dia fitambaran' ny ôrdônansy sy fitsipika ataon' ny fahefan' ny mpitiondra fivavahana (ny fahefana mitantana ny Eglizy) mikasika ny fitondrana fikambanana na fiangonana kristiana sy ny mpino ao aminy. Manana izany atao hoe Lalàna Kanônika, izay lalàna anatiny momba ny fiangonana izany, ny Eglizy Katôlika (Eglizy Latina sy Eglizy Katôlika Tatsinanana), ny Fiangonana Ôrtôdôksa Tatsinanana, ny Fiangonana Ôrtôdôksa Atsinanana, ary ny Fiangonana nasiônaly tsirairay ao anatin' ny Fiombonambe Anglikana. Ny fomba fampiharana ny lalànam-piangonana toy izany sy ny fanakarana ny heviny ary ny fanaovana azy dia miovaova be indraindray arakaraka ireo fiombonam-piangonana fiangonana efatra ireo. Amin' ireo fiangonana telo ireo, tamin' ny voalohany ny kanôna dia fitsipika raisin' ny kônsilin' ny fiangonana; ireo kanôna ireo no fototry ny Lalàna Kanônika.

Ny teny hoe kanôna dia avy amin' ny teny grika κανών / kanôn, izay midika hoe "fitsipika" na "môdely". Vetivety dia nisy dikany ara-pivavahana io teny io tamin' ny fanondroana ireo ôrdônansin' ny kônsily tamin' ny taonjato faha-4, mifanohitra amin' ny teny hoe νόμος / nómos ("fombafomba", "lalàna") ampiasaina manokana ho an' ny lalànan' ny manampahefana sivily. Noho io fampiasana io dia matetika ny teny hoe "kanônista" dia manondro ny manam-pahaizana manokana momba io lalàna anatiny ao amin' ny Fiangonana io, raha toa kosa ny "mpahay lalàna" dia mety ho manam-pahaizana amin' ny lalàna momba ny fivavahana na momba ny fiangonana raha fantany ny lalàn' ny fireneny mifandray amin' ny fivavahana samihafa.

Ao amin' ny Eglizy Katôlika, ny Lalàna Kanônika (Jus canonicum amin' ny teny latinina) dia fitambaran' ny lalàna sy fitsipika noraisina na neken' ny manam-pahefana katôlika ho an' ny fitondran' ny Eglizy sy ny mpino ao aminy.