Ôksizenina

(tonga teto avy amin'ny Ôkzizenina)

Ny ôkzizenina dia singa simika manana lahatra atômika 8 ary manana eva O. Ny lanja isam-bentin-kadiriny dia 1,429 kg/m3. Ny ôkzizenina dia 8 % amin' ny lanjan' ny ranomasina, 46 % amin' ny lanjan' ny hoditany, 23,1 % amin' ny lanjan' ny rivotra (diôkzizenina, ôzônina). Amin' ny hafanana sy tsindry manara-penitra (25 °C, 1 Bar) dia etona diatômika ny fisehon' ny ôkzizenina, roanôkzizenina (dioxygène) ny anarany, manana raikipohy simika O2. Io no ôkzizenina anatin' ny soson-drivotry ny tany (atmôsfera).

Avy amin' ny teny grika hoe ὀξύς / oxys "asidra", sy -γενής / -genēs "mpamokatra" ny teny hoe ôksizenina.

Ny ôzônina indray (telonôkzizenina) dia etona metastabla misy any amin' ny haambo 40-50 km any ho any, ary tantavaniny ny taratra ankoatra ny volomparasy tonga eto amin' ny tany. Hatry ny taona 1970 dia mihamihakatra ny habetsan' ny ôzônina ety ambany noho ny fandotoan-drivotra. Vokatry ny hoton' ny ôksidan' azôta avy amin' ny solika amin' ny andro mafana ny ôzônina, ary lasa ôzônina ilay ôksidan' azôty rehefa misy taratra ankoatra ny volomparasy. Ratsy ho an' ny fahasalamana sy mampiharafesina ny ôzônina.

Na dia roanôksizenina aza ny 21 % amin' ny rivotra (amin' ny hadiry), 30 % amin' ny rivotra ny lanjany tamin' ny Vanimpotoana Karbônifera, noho ny fisian' ny alan' ampangabe teo amin' ny Pangaia.

Mbola ambangovangony ity lahatsoratra ity ary tokony hofenoina.

Azonao atao ny mandray anjara eto amin'ny Wikipedia amin'ny alàlan'ny fanitarana azy.
Jereo koa ny pejy Ahoana ny manao takelaka rehefa te-hijery hoe ahoana no fanaovana azy.